Salin ng “Shopping Centre,” ni Tendai Kayeruza ng Zimbabwe
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. AñonuevoSentrong Pamilihan
Nakasusulások ang panghi ng mga ihì
sa likod ng mga tindahan ng alak;
gabundok ang talaksan ng basura sa likod
ng mga puwesto sa palengke,
habang abala sa suki ang mga tindera.
Isang bungangera ang bumuga ng mura
sa isang lasenggo na sakál-sakál ang bote
ng serbesa at nakalaylay sa mga labi nito
ang halos maupos na sigarilyo,
ngunit ni hindi ito makaganti ng salita.
Sabik na pumalibot ang mga bata sa lasing,
at ang iba’y pabirong pumukol ng bato.
Malapit sa tabi ng siraulo’y may kung sinong
abalang-abala sa trabaho, habang nililikom
ang mga upos ng sigarilyo at hungkag na lata.
Mag-ingat sa kaniyang walang habas na salita
na puwedeng lumabas sa bibig niyang kakatwa.
Doon sa sulok, lumitaw ang mga wáis kong ate,
na hapít na hapít ang kahanga-hangang damít,
kumekembot at pinaaalon ang mga puwit
na pinalakpakan ng mga lalaking nag-iinuman,
nang-uudyok ang mga titig
na handang magpatomà at mag-ihaw ng karne.
Mga kapatid ko’y paikot na nakaupo lahat
sa abandonadong terminal ng bus,
hali-haliling tumatagay ng bawal na serbesa
mula sa marurungis na basurahan,
samantalang nakikipagsugal
at paldo-paldo ang perang nakalatag sa sahig.
Hindi ko alam kung saan nila kinuha iyon,
gayong lahat naman sila ay tatambay-tambay.
Tumawid ako.
Alimbúkad: Hungry young poetry in search of humanity. Photo by Pixabay on Pexels.com
Ano ang nakita niya sa akin na hindi makikita sa iba?” Ito ang tanong ng bunga ng bayabas, nang minsang humilatâ ang isang binatà at lumílim sa yamungmóng ng mga dahon. Maaaring ang lalaki’y si Juan, at supling nina Fabio at Sofia, ngunit hindi mahalaga kung sino siya. Siya na nakahigâ, nakatítig, nakangangá ang marahil nag-iisip sa kaganapan ng punò o batas ng gravedad; ang nagninilay sa bilóg na bilóg, hinóg na hinóg na sukdulang pag-íral; ang nagugútom at tatangá-tangá ngunit humaharap sa pinakamapait na parusa ng uod at kaliwanagan. “Ang kaniyang bungangà ay sinlalim ng walang hanggang dilim,” sambit ng bayabas. “Ang kaniyang mga mata ay sumasalamin sa akin para mapigtal sa tangkáy at sumanib sa bituka o lupain. Hindi ako sintatág ng tagâ-sa-panahong bodhi, at ni walang budhî, para sa sinumang tumitingala sa akin. Gayunman, siya na titíg na titíg sa akin ay wala nang ibang nakikita, walang ibang naririnig, walang ibang nadarama, kundi ako na nakabitin, at sasayáw-sayáw sa himig ng hangin. Kung siya ang aking kamalayan, kung siya ang aking kapalaran, hindi ko ba pipiliing pumaloob sa kaniyang katawan, at maging bahagi ng kaniyang katauhan?”
Alimbúkad: World-class poetry within your reach. Photo by Adrian Lang on Pexels.com
AntibakRoberto T. Añonuevo
:
:
S
Si
Si
Si
Sin
Sino
Sino ba
Sinibak
Sino bak
Sin, o bak?
Sino bakla
Sin! O bak!
Si, no vac!
Si, on back!
Zino vackhla
Zino babakli
Zino titibak
Zino babakbak
Zino babakuna
Zino babakulaw
Zino bak kik ba
Zino kik Vak va
Si! Sisi, sisi! si
Vi! Veerus! Viktori!
No! O, Nono, No! No!
Bá! Ba? Babâ! Bababà!
Ku! Ku! Kuku! Kukurakot!
Go! Go, Bak! Agogo! Go bak!
Bakla, bakli, bakuna, sino vac-
Lah, sino ang bakunadong babagsak?
Alimbúkad: Uncontrollable poetry beyond margins. Photo by Nataliya Vaitkevich on Pexels.com
Ang BanyagaRoberto T. Añonuevo
Sampung libong wika ang dumaan
sa aking dila,
bawat isa’y bantayog ng lupain
o hukay na napakalalim.
At nang minsang masalubong ko
ang pugad ng mga hantik
ay kinagat ako ng mga lintik.
Tumakbo ako, at bumanggâ
sa teritoryo ng mga putakti.
Napamulagat ako.
Ibig kong tumakas subalit binigo
ng namimitig na binti.
Wala akong nagawa
kundi pumikit at humalukipkip.
At tinanggap ko nang maluwag
ang lastag na kamangmangan
sa wika ng simoy at katahimikan,
habang tumitikatik at nagpuputik
ang daigdig.
Alimbúkad: Poetry silence. Poetry excellence. Photo by Kirsten Bu00fchne on Pexels.com
Salin ng tula ni Hafiz [Shams-ud-din Muhammad Hafiz] ng Iran
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo, batay sa halaw sa Ingles ni Daniel LadinskyPag-usapan natin ang bagay na ito
May isang Marikit na Nilalang
na namumuhay sa guwáng na hinukay mo.
Kayâ tuwing sasapit ang gabi,
naghahandog ako ng mga prutas at butil
at mumunting palayok ng alak at gatas
sa tabi ng iyong tumpok ng lúad,
sakâ magpapakawala ng aking awit.
Ngunit aking sinta,
ayaw mong dumungaw man lang sa bútas.
Nahulog ang aking loob sa isang Tao
na nagkukubli sa kaloob-looban mo.
Dapat pag-usapan natin ang bagay na ito.
At kung hindi magkakagayon,
babantayan kita rito sa habang panahon.
Alimbúkad: Timeless poetry for humanity. Photo by Dany Teschl on Pexels.com
UloRoberto T. Añonuevo
Nauuna kang lumabas
sa mundo,
at kapag nahanginan
ay tumitigas ang buto,
umaangas na wagas,
para ipagmagara
ang utak
na pagdating ng araw
ay itatawag sa iyo
sa dami ng mga balak.
Maaaring taglay mo
ang bumbunan
na paliparan ng lamok;
ang buhok
na kung hindi pintado
ng bahaghari
ay pugad ng ahas;
ang kambal na puyó
na sirkito ng simbuyó;
ang malapad na noo
na kaiinggitan ng tanga;
at ang mukha
na kapilas ng maskara
upang ilihim
ang lalim at budhi.
Magsisilang ka
ng mga sinag o sungay
gaya ng higanteng busto,
bibiruing kulót o unát
sa ngalan ng uri,
mag-iiwi ng mga planeta
ng gunita o kamalayan,
at putungan man
ng gintong lawrel o tinik
ay korona pa rin
ng iyong dunong o bait
sa kabila ng pagtataksil
ng matatapat na kaibigan.
Tatawagin kang sira
para kutusán
kung ayaw maging utusán,
o para hugasan ka
sa likás na kasalanan.
At kapag sinuway mo
ang utos ng pangulo,
magtataka ba kami
sa tadhana ng palakol
o tinitingalang bibitayan?
Pugutan ka
at lalo kang darami;
barilin ka sa pilipisan
at mauutas ang salarin;
at kung sakali’t tistisin
ay magpapasikat ka pa
ng mga doktor at bayani.
Manggugulo ka
sa ngalan ng bayan
o dahil sa kasintahan,
ngunit mauuntog
sakâ matatauhan——
na taliwas
sa kakambal mo
sa ibaba
na pumipintog lalo
kapag ginagalit
o ibig na manloob.
Hampasin ng tubo
sa harap ng publiko
ay wala sa iyo
kung sintigas ng bato——
habang ang mga saksi
ay panatag na naghihinguto.
Alimbúkad: Poetry energy, poetry soul. Photo by cottonbro on Pexels.com
Wally’s Blues(Paumanhin kay WG)Roberto T. Añonuevo
Nilalagnat ang huklubang lungsod, at ngayong gabi
ay hinihila ng mga anino ang mga pangalang
binaklas at tinastas sa mga bilbord at ospital,
at kumakalas sa diskurso ng simbahan at motel.
Humihishis ang siyansi at gasera ng tindera,
at napakatumal kung bibili ng isang kausap.
Sinisinok ang makina ng pagal na dyip at katawan,
tumitiktok ang gusgusing musmos na amoy-alak,
at ako na hinahanap mo
ay naghahanap ng trabaho’t kabalbalan,
sa krosword ng pulis, tekas, at mukhang adik,
kumakain ng mga titik at sasaluhin kahit lintik
sa pusod ng tag-araw,
sapagkat ito, ito ang mundong bumabaligtad
ang pang-unawa.
Wala akong alam na politika, walang alam
ang sikmura kundi maghanap ng pamatay-gutom
at pamatay-lungkot, at hindi ba ito
ang rotunda na iniikot-ikot para sabihing
may silbi ang umaasang imburnal at pusali
samantalang hinihintay ang tag-ulan,
may kahulugan ang mga gusali,
na dati’y siksik, liglig, umaapaw
ngunit ngayon ay hungkag at simbigat ng ampaw?
Ang mga bangketa, na dating pinaghalong perya
at palengke, ay sinlamig ng mga nitso——
tuliro, lutáng, nakanganga——
na waring kakainin ka para sabihing,
“Halika, nagugutom ako!”
Kay linis ng lungsod, at nawawala ako
o narito ako at walang-wala ang mundo.
Nagugutom kahit ang bangketa
sa ngalan ng kuwarentena, at nananabik
sa mga kaluluwa ng empleado’t emperatris,
sa mga isinusukang estudyante’t propesor,
sa molino ng kutsero’t kuwentong kutsara.
Sinasamyo dati ang pares o mami o kape,
habang nagpapaypay ng lumang diyaryo
ang pagod na mag-inang kay sipag maglako,
nagsusunog ng baga sa nagyoyosing kotse,
upang pagsapit ng hatinggabi
ay maging maluwag na dormitoryo ng palaboy
at puta ang sementadong kalye,
magpapaubaya sa mga bagitong marinong
sumasandal sa pag-asa at pagsakay sa barko
habang rumoronda ang mga lamok, at inaantok
ang namumuwalang mga trak ng basura.
Kung ito ang unibersidad,
ito ang imperyal, pontinpiko, at selestiyal
na utak, ang nanamnamin ko sa plasa
ng mga baligtad na pangarap,
ang laberinto ng aklatan at pagsisikap,
para sa bayan
para sa hangal
na gaya kong
umaasa para mapaghilom ang sugat sa puso
at guniguni,
nang matagpuan ang kamalayan
nang higit sa paggising at paghinga,
nang higit sa ulat ng pangulo’t panaderya.
Nananatiling nakapirmi ngunit kumakawag
ang kalooban, sino ako
para ambunan ng mga tinapay o ayuda?
Kahit sino'y aayaw sa sopistikadong buwakaw,
sasalatin ang kabuluhan sa mga poster
at poste ng ilaw,
uusisain kung iyon ba ang katumbas
ng politiko na simple kung mangulimbat
na parang nagparetrato nang nakahubad,
sasagutin ang sulat sa pader at tatanggapin
ang kubeta sa likod o tadyang ng bantayog,
na kumikindat sa iyo, o kumikindat sa akin,
at nagbubunyag ng pagkatiwalag
sa Bagumbayan, para sa lahat at para sa isang
gaya kong iiling kahit sa salitang “mahál.”
Alimbúkad: Imageless poetry, ageless poetry. Photo by Ferdie Balean on Pexels.com
Salin ng klasikong tula ni Kabir ng India, batay sa bersiyong Ingles nina Rabindranath Tagore at Evelyn Underhill
Salin sa Filipino ni Roberto T. AñonuevoRikítKabir [1440—1518]
Huwag dumako sa hardin ng bulaklak!
Kaibigan, huwag kang dumako roon!
Nása láwas mo ang hardin ng bulaklak;
Umupô sa sanlaksang talulot ng lotus,
At tumitig sa kariktang walang wakas.
Alimbúkad: Poetry silence as meditation. Photo by Caroline Anderson on Pexels.com
Nang humangin sa loob ng kaniyang utak, ang ulap ay dumikit sa pader. Pagdaka’y ang pader, na retoke ng mga baság na bote at lastág na tisà, ay naghunos na muralyang iginuhit na banig. Tumitig siya sa hindi ko nakikita, at ang natuklasan ay artsibo ng palasyo at palakol na pawang isinalaysay ng kaniyang mga kamay. Ang mga kamay! Ang kanan ay dumudukal sa hukay; ang kaliwa’y kuyom ang sanlibong panginoon! Pumikit siya, at humiging wari ko sa pandinig ang helikopter at alpabeto ng kalamidad. Ngunit sumisilang siyang tápis ng takúpis, sapagkat hindi man niya aminin, siya ang bahagsúbay ng silakbo at kamalayan. Siya ang akto ng pagguhit ngunit hindi kailanman ipagmamalaking siya ang gumuhit. Siya ang aking binabantayan, ngunit ang tingin marahil niya sa akin ay estatwang kumikinang, parang batong nakausli sa gulod na ang gilid ay tinampukan ng mga asul na baláy, sirkito ng mga lingam, at isang marmol na monasteryong nabubuntis sa mga panikì: pundí ang guniguní. Sumakay siya sa ulap at ito ang aking kutob. Lumulutang siya, at habang umuulan ng mga siyap sa bakuran, bumabahâ sa aking kalooban, waring sinasabing makipaghuntahan sa walang katapusang aklatan, na kinaroroonan ng kaniyang pangalan at kapiling ang mga lihim na salita sa sarkopago—na sikapin man ay tiyak kong tatanggí na maunawàan.
Alimbúkad: Poetry without tags. Photo by Rohan Shahi on Pexels.com
Salin ng “O dia em que eu naci moura e pereça,” ni Luís de Camões ng Portugal
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo
Sumpâ
Kapanganakan ko’y limutin; pawiin
sa biglang pagpanaw nang hindi na muli
magbalik sa dati. Kung ito’y sakali’t
umulit, ilambong sa araw, lupain.
Hayaang maglaho ang sinag. Hayaang
ibunyag ng hulàng lahat ay yayao,
uulan ng dugo’t sanlaksang impakto.
Hayaan ang inang ang anak ay iwan.
Hayaan ang bayang sindák, tumatangis
at may mga mukhang maputla at pagod
na maniwala pang ang mundo’y sasabog.
Kayong bayang takót, tanggapin ang hindik
sapagkat sa araw na ito dumilat
ang kawawang búhay na batid ng lahat!
Alimbúkad: Poetry translation online revolution without peer. Photo by Jue on Pexels.com
Salin ng “Flames and High Rains,” ni Rachel Wetzsteon ng USA
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. AñonuevoMga Liyab at Tikatik
Gulayláy akong binalikan ang panaginip: nilamon
ka ng apoy, at sinira ang lahat ng iyong katangian.
Bakit ba kapag may ikatlong sumingit sa isip
ay ibig kong wasakin ka?
Ngunit ngayong gabi, habang binabagtas ang kalyeng
maulan, kita kong nagmando ako ng nakamamatay
na lagalab upang muli kang maibalik, habang bawat
sulok ay masikip na taniman ng kahulugan,
bawat nakaparadang kotse’y pumapatak na paalala,
hindi ng mas mainit na motor kung saan, bagkus
kung ano ang loob ng nakaparadang kotse: munti,
kinakailangang bahagi ng pagsisikap panlungsod
upang kulungin ka. Habang patuloy na naglalakad,
tigmak ang pilik (ang tunay na paraan ng pagtingin),
lahat ng madaling sakyan ko sa matapobreng loob
ay sinasalungat:
para sa kanilang ang gayak ay nagiging kredo'y
nakangingitngit sa akin; anong lalim ang nilaktaw!
Sa pananamit naman na tila tuldok, aaminin kong
ito’y walang saysay na bighani, ngunit
hindi dapat seryosohin. Kayâ kapag ang lungsod
ay taglay ang iyong personal na tatak gaya sa
pormal na envelop o mataong tuktok ng mayelong
bundok, paano ko tatanggapin
ang aking nakikita, o sasaksi sa kariktan nito?
Madali, mahinahon. Ngayong gabi, lahat
ng daan ay magsasalupong, at habang umaapaw
ang tubig sa ganitong mga bukás na haywey,
kahit silang sinisikil ang pagkamangha’y damá
ang payak na kapangyarihan. Hindi tákot
ang nagpapakintab sa daan, o ang mga duklay
ang naghahatid ng halimuyak pababa,
bagkus ang maalab na galak na magsilbi
sa diktador na mabuti dahil siya’y maykapal.
O, punong mahistrado ng gabi, gawin mo
akong tagapamagitan para sa mga kaluluwang
naglalakad sa iyong búrol, ni walang alam,
para sa mga gagong tumatakbo palayo sa ulan
at nagmumura. Hari sa madilim na paglusaw,
hayaang gumalà ako para sa iyong karangalan,
makita ka sa sari-saring lalim ng gabi,
ang nakahihilong kompetisyon sa gitna
ng mga poste ng ilaw at ng ulan, ang tandâ
ng ambulansiyang tumatawid, at umaawit.
Alimbúkad: Poetry high rain for humanity. Photo by Aleksandar Pasaric on Pexels.com
Salin ng “El Baile,” ni Humberto Ak’abal ng Guatemala
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. AñonuevoAng Sayaw
Lahat tayo’y sumasasayaw
sa gilid ng isang sentimo.
Ang dukha——dahil dukha siya——
ay mawawalan ng panimbang
at mabubuwal
at ang iba pang tao
ay magsisidagan sa kaniya.
Alimbúkad: Poetry rhythm at its best. Photo by Marko Zirdum on Pexels.com
Salin ng "Bats" ni Rei Mina ng Papua New Guinea
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. AñonuevoMga Paniki
Sino ang naninirahan sa ganitong madilim, sawîng
Dingding na kasing-itim ng gabi?
Panatag ang simoy,
Naghihintay wari ng panggabing pagkabulabog.
Walang ano-ano’y pumagaspas ang mga pakpak.
May kung anong dumaplis sa aking mukha.
Sumunod ang isa pa.
Maya-maya’y lumitaw ang kawan ng mga nilalang,
At umahon ang ritmo ng nakakikilabot na musika.
Ang masangsang na amoy ng di-naliligong lawas
Ay kumampay-kampay at lumutang sa eyre.
Paano nakikita ng mga nilalang na ito ang daan
Sa pagitan ng mga dingding na bato,
Na higit na maitim pa sa gabi?
Alimbúkad: Poetry across countries. Photo by Brady Knoll on Pexels.com
Salin ng “Let Us Say. . .” ni Nikos Engonopoulos ng Greece
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo
Sabihin nating. . .
Hinila ng mga mangingisda tungo sa dalampasigan ang malaking lamandagat. Nangisay-ngisay ito sa buhanginan, at ang mga puting mata sa tiyan nito’y tumitig sa araw. Umalingasaw ang hangin na wari’y burak, na nagpatindi sa desperadong sikad ng hayop na may malalapad, malalapot na paa. Nagkulumpon ang mga tao upang usisain ang nakaririmarim na mukha ng halimaw. Ginusto ko ring lumapit at magmasid, ngunit dahil siksikan ang mga tao’y nabigo akong makasilip. Isang babae na suot ang kaniyang tanging sombrero, na pinalamutian ng mga balahibo, ang bumulong nang banayad sa akin: “Bulag iyan.” Ay, bulag nga ang hayop. At kung bulag iyon, ano ang ibig sabihin ni Seurat nang wikain niya ang pulang awreola na pumapalibot sa lungtiang halamanan, sa mga maningning na abenida ng Paris? Ano nga ba ang tunog ng mga tinig ng mga bata na hinahadlangan ng trambiya upang hindi natin marinig nang malinaw? Ano ang mga tersiyopelong guwantes na suot ng iyong mga kamay? Huwag mong hubarin ang sapatos, mahal, hintayin mong sumapit ang gabi. At sumapit ang gabi. Nalimutan ang halimaw, nagsiuwi ang mga mangingisda, at nagsilisan ang mga miron. Namumuti ang buwan at inilipad ng bagting sa kalawakan. Marahang ibinaba ang tabing.
Alimbúkad: Empowering Filipino language through world-class translation. Photo by JESSICA TICOZZELLI on Pexels.com
Salin ng “Dover Beach,” ni Matthew Arnold ng United Kingdom
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. AñonuevoBaybay Dover
Panatag ang dagat ngayong gabi.
Malakas ang táog, mabining nakahimlay ang buwan
Sa mga kipot; sa baybaying Frances, kumukutitap
Ang liwanag at naglalaho; matitikas ang buról ng England,
Kumikislap at napakalawak, doon sa kalmanteng look.
Dumungaw sa bintana. Kay sarap ng simoy-gabi!
Gayunman, mula sa mahabang linya ng sabukay
Na ang dagat ay lumalapit sa lupang sablay ang buwan,
Makinig! Titiisin mo roon ang nakangingilong atungal
Ng mga grabang itinataboy ng mga alon, at ipinupukol.
Sa pagbabalik ng mga alon, doon sa kinapadparan,
Nagsisimula, at humihinto, at magsisimula muli,
Sa mabagal na kumakatal na indayog, ang paghahatid
Ng eternal na nota ng kalungkutan.
Narinig ito ni Sopokles noong unang panahon
Doon sa laot ng Egeo, at pumasok sa kaniyang isip
Ang labusaw ng táog at káti
Ng mga gahamang tao; natuklasan din natin
Sa pamamagitan ng tunog ang kaisipan,
At narinig yaon sa malayong panig ng hilagang dagat.
Ang Dagat ng Pananampalataya’y
Minsan ding sukdulan, at ang pasigan ng mundong bilog
Ay nakalatag gaya ng pileges sa puting bilot na bigkis.
Ngunit ngayon ang tangi kong naririnig
Ay hinaing nito, ang mahaba, lumalayong atungal,
Umuurong, kasabay ng buga ng hininga
Ng simoy-gabi, pababa sa malawak na gilid na malamlam
At lastag na bulutong ng daigdig.
Ay, mahal, maging totoo nawa tayo
Sa isa’t isa! Yamang ang daigdig, na wari’y
Lumiliwanag sa atin tulad ng lupain ng mga pangarap,
Iba-iba, napakasariwa, napakaganda,
Ay sadyang salát sa tuwa, ni layaw o kaya’y gaan,
Walang katiyakan, walang kapayapaan, ni gamot sa kirot;
At narito tayo na parang nasa dumidilim na kapatagan,
Nalulunod sa pagkabahalang tuliro sa pakikibaka at pagtakas
Na kinaroroonan ng mga gagong hukbong nagtatagis sa gabi.
Alimbúkad: Poetry translation challenge for a better Filipino. Photo by Anand Dandekar on Pexels.com
Salin ng tula ni Miyazawa Kenji ng Japan
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. AñonuevoPag-ibig at Lagnat
Napakaitim ng noo ko ngayon;
hindi ako makatingin nang tuwid sa mga uwak.
Ang aking kapatid, na sa sandaling ito’y
nasa malamig, malamlam, malatansong silid,
ay tinutupok ng malinaw, malarosas na apoy.
Totoo, kapatid,
randam na ramdam ko ang panlulumo, pasakit,
kayâ hindi na ako pipitas ng mga bulaklak
ng lumanay, at pupunta pa riyan.
Alimbúkad: World poetry translation upheaval at the heart of Filipinas. Photo by Maria Orlova on Pexels.com
Salin ng “Catástrofe,” ni María Negroni ng Argentina
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. AñonuevoKapahamakan
Sumiksik tayo sa dambuhalang bodega upang hintayin
ang repetisyon. Nabuhay muli tayo para dito. Ang unang
kamatayan ay kaparusahan sa atin dahil nilibak
ang mangkukulam, ang huklubang gusgusing bruha.
Nangibabaw ang ating halakhak sa buong magdamag
at pagkaraan, nagkaroon ng kapahamakan, at bumuka ang
lupa at nilamon ang lahat. Bumangon tayo sa kamatayan
upang isabuhay ang kamatayan, at iyon ang sanhi kayâ
naririto tayo. Ngunit may isang tao na iba ang naisip:
Aniya’y may kung anong mga hibla ang makapagliligtas
sa atin. Hindi na tayo ngayon muling humahalakhak,
nanánatilì tayong umid, at halos napakagalang. Wala tayo
kundi isang tanikala ng mga lalaking humahawak sa bulawang
lubid gaya sa prusisyon ng mga nangalunod. Habang
tumatakbo ang oras, nagpapatuloy tayo sa paglalakad.
Alimbúkad: World-class poetry, world-class translation. Photo by Chavdar Lungov on Pexels.com
Salin ng “Von den Gleichnissen,” ni Franz Kafka ng Czech Republic
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo
Maraming nagrereklamo na ang mga salita ng paham ay malimit nasa anyo ng parabula at walang silbi sa pang-araw-araw na búhay, na siyang tanging búhay na angkin natin. Kapag winika ng paham na: “Humayo ka,” hindi niya ibig sabihing tawirin ang isang tiyak na pook, na magagawa naman natin kung sapat ang pagsisikap; ibig niyang ipahiwatig ang kung anong kagila-gilalas na pagdako kung saan, ang bagay na lingid sa atin, ang bagay na hindi niya maisaad nang may katiyakan, at samakatwid ay hindi makatutulong sa atin dito kahit paano. Lahat ng parabula ay nakaayon para sabihin lámang na ang di-maarok ay hindi maaarok, at batid na natin iyan. Ngunit ibang usapan na ang pakikibaka sa mga pang-araw-araw na alalahanin.
Hinggil sa bagay na ito, winika ng isang lalaki: Bakit may pagbabantulot? Kung sinunod mo lámang ang mga parabula, ikaw mismo ay magiging parabula, at sa gayon ay wala ka nang pakialam sa pang-araw-araw na búhay.
Sumingit ang isa pang tao: Pusta ko’y isa rin iyang parabula.
Sabi ng una: Panalo ka.
Sabi ng ikalawa: Ngunit sa kasamaang-palad ay parabula lámang.
Sabi ng una: Hindi, sa realidad; sa parabula, talo ka.
Alimbúkad: All-time high poetry celebration for humanity. Photo by Pritam Kumar on Pexels.com
Salin ng “Filosofia,” ni Pablo Neruda ng Chile
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. AñonuevoPilosopiya
Masusubok ang katotohanan
ng lungtiang punongkahoy
sa tagsibol at balát ng lupa:
Pinalulusog tayo ng mga planeta
sa kabila ng mga pagsabog
at pinakakain ng mga isda ng dagat
sa kabila ng mga pagdaluyong:
Mga alipin tayo ng lupain
na nangangasiwa rin sa hangin.
Sa paglalakad ko nang may kahel,
nagugol ko ang higit sa isang búhay
at inuulit ang globong terestriyal:
Heograpiya at ambrosya.
Ang mga katas ay kulay hasinto
at puting halimuyak ng babae
na tulad ng mga bulaklak ng arina.
Walang matatamo sa paglipad
upang takasan ang globong ito
na bumihag sa iyo pagkasilang.
At kailangang ikumpisal ang pag-asa
na ang pag-unawa at pagmamahal
ay nagmumula sa ibaba, umaakyat
at lumalago sa kalooban natin
gaya ng sibuyas, gaya ng mga ensina,
gaya ng mga bansa, gaya ng mga lahi,
gaya ng mga daan at patutunguhan.
Alimbúkad: Poetry ecstasy at its best. Photo by Tuu1ea5n Kiu1ec7t Jr. on Pexels.com
Ligáw
Roberto T. Añonuevo
Napakahabang riles ang tinatawid
ng mga langgam
para maghanap ng asukarera
o prutas o agaw-buhay na kambing.
Umaalimuom ang lupain.
Naglalaro ng alikabok at yagit
ang ipuipo.
Sa talahiban, napakasigasig takpan
ng mga ilahas na pukyot
ang lumang Volkswagen
na naglilihim ng kalansay
ng aso.
Waring lumikas ang bayan;
at ang balita ay dalag sa tuyot
na latián.
Sa iyong guniguni, libo-libong maya
ang kay lilikot
at nagsusulat sa himpapawid——
ngunit hindi mo maarok ang hiwatig.
Alimbúkad: Raging poetry soul. Photo by Dave Drost on Pexels.com
Salin ng “Los bosques de mármol,” ni María Negroni ng Argentina
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo
Kagubatan ng Marmol
Nakatadhana ako para kay Napoléon. Nasa digmaan ang bansa, at ang mga lansangan ay nag-aalab sa mga gusgusing babae, umiingit na karo, at di-maunawang hiyaw. May pahiwatig ng naunsiyaming kadakilaan, ang mamula-mulang aninag sa mga tigang na mukha. May taksing dapat maghatid sa akin sa kampo, at maikli ang oras. Tinawid namin ang mga nakalululang abenida at pagdaka, ang walang tinag, simetrikong kagubatan, ang kagubatan ng linlang at katahimikan, ang mga bunged na naliligo sa mapusyaw na sinag, ang mga bisig at ugat na balisang umaabot paitaas, nakatindig gaya ng mga estatwa, o mga ugat sa ilalim ng marmol na balát. Naroon ako sa malawak na parke ng mga punongkahoy na tao. Doon sa dambuhalang puting libingan. At ang mga ngiwi’y tila binabalikan ang nakaririmarim na gunita, at nilalamon ng pagnanasa ang kanilang mga mukha. Nanginginig (nang hindi umiiwas ng tingin), ako’y sumulyap sa pangwakas na punongkahoy, ang higanteng fetus, ang ulo ng tao sa katawan ng bulate.
“Maghreb,” sambit ng tsuper ng taksi, “ang eskultor ay nagngangalang Maghreb.”
Sinabi ko sa kaniya, sa umaalagwang tinig, na ibig ko nang umuwi, at ibalik ako sa aking bahay. Nagmakaawa ako sa kaniya. Ang tsuper, na hindi natigatig, ay ni hindi man lang umimik.
Alimbúkad: Unlocking the genius of Filipino language through translation. Photo by carol wd on Pexels.com
Salin ng “Quand j'aurai du vent dans mon crane,” ni Boris Vian ng France
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo Kapag sumasalpok sa aking bungo ang simoy
Kapag sumasalpok sa aking bungo ang hangin
Kapag binalot ng lungting lumot ang aking mga buto
Aakalain mong nakita ang ngiting matamlay
Ngunit higit ka lamang na magugulumihan
Dahil nahubad ko na
Ang kaligirang plastik
Plastik tik tik
Na ang mga daga’y nginangata doon
Ang aking mga laruan, ang pampatalas ng memorya
Ang aking mga binti, binabalatan ang aking bayúgo
Ang aking mga hita, ang puwitan
Na inilalapat ko sa upuan
Ang aking mga fistula, ang aking buhok
Ang mga asul na matang kaakit-akit
Ang matitigas, pantay na panga
Na ginamit ko sa pagsakmal sa iyo
Ang matangos na ilong
Ang aking puso ang aking atay——mga kahanga-hangang
Bagay na bumubuo ng katanyagang likha ng pangalan ko
Sa piling ng mga duke at dukesa
Sa piling ng mga abad at asno
At ng mga tao na kasama sa hanapbuhay
Hindi ko na muling tataglayin pa
Itong munting malambot na posporo
Itong utak na nagsisilbi sa akin
At nagbababalang tatakas ang búhay
Sa mga lungting buto, ang hangin sa moldeng ito
Ay, nabatid kong sadyang napakahirap ang tumanda. . . .
Alimbúkad: Living poetry for humanity. Photo by Jonathan Borba on Pexels.com
Wika ng Impostor ni Daedalus mula MyanmarRoberto T. Añonuevo
Iharang ang pader ng milyong sundalo,
Itutok ang baril, sindakin ang mundo;
Pigiling lumakad ang galít na plakard,
Dakpin ang sumuway sa huntang mataas.
Ikulong ang bawat politikong pulpol
Na handang magwika ng mga pagtutol.
Itutok ang kanyon sa mga pantalan,
Barko’y palubugin kung ito’y kaaway.
Negosyo ng dayo’y ipahintong bigla,
Kung makikialam sa kawsa ng madla.
Radyo’t telebisyon ay pilit kamkamin
Kung ayaw ihinto ang ulat ng lagim.
Taglay man ni Minos ang lakas at ngitngit
Hindi niya hawak ang lawak ng langit!
Alimbúkad: Poetry solidarity for humanity. Photo by Boris Ulzibat on Pexels.com