Dominyo ng Jejemon

Sirkulo ng mga Jejemon ang pinag-iinitan ngayon ng mga awtoridad, at kabilang na rito ang Kagawaran ng Edukasyon. Portmanteau, o pinagsanib na mga salita ang “jejemon.” Mauugat ito sa “jeje-” (na katumbas ng mahinang pagtawa at binibigkas sa Espanyol na “hehe,” gaya ng Espanyol na “jefe” na “hepe” sa Filipino) at “-mon” na mula sa Ingles na “monster” na ang isa pang inimbento’t tinipil na anyo ay ang “pokémon” [pocket+monster] na pinasikat sa mga palabas na animé ng Hapones.

Ayon sa Urban Dictionary. Com, ang “jejemon” ay mga tao na nasa mga networking site na gaya ng Friendster at Multiply na “may mababang IQ na nagpapakalat ng katangahan” sa pamamagitan ng pagtipa ng mga salitang may pambihirang ispeling at sintaks. Isang halimbawa nito ang “a person WhO tyPeZ lYKeS tH1s pfOuh… whether you are RICH, MIDDLE CLASS or POOR ifpK eU tYpE L1K3 tHiS pfOuh..eU are CONSIDERED AS JEJEMON.” Ang nasabing paraan ng pagsasakataga ay tinatawag na “jejenese” na maituturing na isang bago’t malusog na wika ng isang subkultura.

Sumasaklaw din ang jejemon sa moda, at kinikilala siya sa pagsusuot ng makulay na ballcap o sombrero na halos nakapatong lamang sa ulo, at hindi inilalapat nang ganap. Nagsusuot siya ng maluluwang na tisert at pantalong maong, at kung umasta’y maangas na tambay na kung hindi nagpipilit na rakista ay alagad ng hip-hop at rap. Para sa ibang fashionista, ang jejemon ay reenkarnasyon ng “jologs” ngunit ang pagkakaiba lamang ay higit na adik at marunong kumalikot ng kompiyuter ang mga jejemon.

Mabalasik ang pagtanaw sa mga jejemon at ang hanay nila ay sinisipat ng mga maykaya at awtoridad na mababang uri. Ngunit kung susuriin nang maigi, ang jejemon ay isang anyo ng rebelyon ng subkultura, at ang rebelyong ito ay may kaugnayan sa laro ng kapangyarihan sa lipunan.

Ang mismong paraan ng pagsasakataga ng jejemon ay hindi basta paglalaro lamang ng salita. Ito ay mauugat sa Hypetext Markup Language (HTML) na pangunahing wika ng pagpopoprograma sa Internet. Lumilikha ng sariling kodigo ang mga jejemon, at ang mga kodigong ito ay isang anyo ng paglilihim upang ikubli ang mga pakahulugan at paghihiwatigan nang hindi madaling maunawaan ng nakatataas o awtoridad, gaya ng magulang at guro. Sa madali’t salita, ang wika ng jejemon ay hindi panlahat. Isinasaalang-alang ng gumagamit nito ang angking posisyon sa ugnayan ng mga tao o pangkat sa loob ng lipunan. Ang jejenese ay para sa isang uri ng subkultura na may angking konsepto at diskurso, at bagaman umiiral sa kasalukuyang realidad ay nakakayang tumawid at magpabalik-balik sa mala-realidad o hiperrealidad na likha ng Internet at World Wide Web.

Mauugat ang ganitong asta ng mga jejemon sa konsepto ng “tayo-tayo” at “kami-kami” ng mga Filipino. Para sa mga Filipino, may tinatawag na “malalapit na tao” na tumutukoy sa matatalik na kaanak, kaibigan, at kakosa. Kabaligtaran nito ang “ibang tao” na malayo sa kalooban ng nagsasalita. May mukhang inihaharap sa malalapit na tao, samantalang iba ang mukhang inihaharap sa ibang tao. Ang paraan ng komunikasyon ng mga Filipino ay isinasaalang-alang ang kausap at hindi itinuturing na isang malamig na bagay, ayon na rin sa pag-aaral ng sosyo-antropologong si Dr. Melba Padilla Maggay, at kung gaano ito kalapit o kalayo sa kalooban ng nagsasalita ang magpapabago ng timbangan ng usapan.

Kung babalikan ang kaso ng jejemon, ang kaniyang pagsasakataga ay nagsasaalang-alang na malapit sa kaniyang sirkulo ang kausap, at ang sirkulong ito ay maaaring esklusibo sa kung anong dahilan. Kapag ginamit ng jejemon ang kaniyang wika sa labas ng kaniyang sirkulo, may panganib na maisantabi siya dahil ang pamantayan at panuto ng komunikasyon ay nakakiling sa kumbensiyon ng gramatika at sintaks ng nakababatid ng wikang Ingles. Ngunit sa oras na pumasok sa sirkulo ng jejemon ang sinumang tuwid magsalita ng Ingles, lilitaw naman siyang katawa-tawa at maaaring hindi tanggapin sa sirkulo dahil iba ang kaniyang pinagmumulang wika at diskurso. Ito ay dahil hindi tanga o gago ang jejemon na ibubunyag ang identidad nang basta-basta.

Malaya ang sintaks at gramatika ng jejenese, ngunit habang lumalaon ay napupulido ito sa paraan ng pagsasanib ng patinig at katinig; sa kombinasyon ng mga salita at tunog; sa pagpapantig, pagpapahaba ng pantig, at paglalagay ng mga panlapi [i.e., unlapi, gitlapi, at hulapi]; at sa pagsasaad ng dalasan [frequency] ng malaki at maliit na titik sa loob ng isang salita o parirala o pangungusap na mahuhugot muli sa wika ng kompiyuter. Humihiram ang jejenese sa paraan ng paggamit ng pandiwa [verb] ng Tagalog, kahit nilalahukan ng Ingles ang pangungusap o parirala; at makikita ang paggamit ng pandiwang Tagalog sa transpormasyon ng mga pangngalan [noun] at pang-uri [adjective] tungo sa pagiging pandiwa sa ilang pagkakataon. Ang wika ng jejemon kung wawariin ay wika ng mga hacker at spamer; at ang paglihis nito sa kumbensiyon na itinatakda ng pormal na edukasyon ay masisipat na isang uri ng subersiyon at pagpapanatili ng seguridad at kaayusan ng subkultura. Niyayanig kung hindi man iniinis ng mga jejemon ang karaniwang konsepto sa komunikasyon ng malawak na publiko, at ang pagpasok nila sa eksena sa gaya ng Facebook sa paraang kakatwa ay parang asta ni Joker na lumiligalig sa estado ng Gotham City.

Dapat bang katakutan ang mga jejemon? Ang tanong na ito ay depende sa tumitingin. Para sa mga awtoridad, ang jejemon ay waring salot na dapat sawatain o supilin para mapanatiling matatag ang puwesto ng Ingles sa herarkiya ng mga wika; ngunit para sa iba’y ang penomenon ng jejemon ay pagbabalikwas sa kumbensiyon ng wikang itinatakda ng lipunan. Ang mabababang uri ay kailangang patayin sa pagpukol ng mararahas at makukulay na taguri. Kailangang hiyain ang jejemon upang siya mismo ay itakwil ang sarili at ikahiya ang inimbentong wika at diskurso ng isang subkultura. Kailangang pasunurin ang jejemon sa kumbensiyon ng Ingles sa pamamagitan ng mga “jejebuster” at “grammar nazi” na pawang mga pulis sa pagpapairal ng tumpak na paggamit ng Ingles sa lipunan. Ngunit ang ganitong paraan ng pamimilit ay sinauna at laos na.

Kailangang unawain ang mga jejemon, at nang mabatid kung ano ang kanilang iniisip at niloloob, maging yaon ay sa usaping personal o panlipunan. Nililibak ang mga jejemon, ngunit ang pinakamasiglang pakikilahok nila sa usaping panlipunan ay noong nakaraang pambansang halalan, at ang pagsuporta nila kay Jejomar Binay ang naghatid ng maraming boto para sa naturang kandidato. Ang wika ng jejemon ay hindi malalayo sa mga usapang bakla [gay lingo], usapang doktor, usapang abogado, at iba pa. Bawat pangkat ay may angking jargon, at ang jargong ito ay nagsisilbi para sa kapakinabangan ng mga nakauunawa at kasapi ng isang pangkat. Ito ang pangyayaring dapat mabatid ng lahat. Sa oras na tanggapin sa malawak na lipunan ang jejemon, ang kaniyang wika, diskurso, at pagkatao ay hindi na magiging palaisipan at kakatwa; maaaring mapalis ang prehuwisyo laban sa kanilang uri at anyo ng komunikasyon; at higit na lulusog ang ating pagkaunawa sa ugnayan ng mga Filipino saanmang dako sila naroroon.

6 thoughts on “Dominyo ng Jejemon

  1. ang diyalektong Jejemon ay hindi hango sa HTML kung saan ang HTML ay naglalagay lang ng mga tags sa mga titik at salita (tulad ng Bold o Underlineupang lalong mainitindihan ang isang dokumentong mainitindihan ng lahat ng kompyuter at kung sana lahat ng tao sa pamamagitan ng HyperTextTransferProtocol. Mas kahawig pa nga siguro sa encryption. Ang Jejenese ay parang isang encryption na nagpapalawak ng puwang nga mga matandang henerasyon sa batang henerasyon upang maintindihan lang sila ng sarili nilang henerasyon. Ngunit lagi namang nagrereklamo ang batang henerasyon kapag hindi sila maintindihan ng lumang henerasyon.

    Like

  2. Subkultura, sa mga nakaraan panahon sa Pilipinas, may mga pangyayari din na tulad nito. Hindi lamang “usapang bakla”, sa mga pelikula ng panahon ng aking ama, narinig ko ang mga salitang binaliktad tulad ng “tasali tadbaliks”, “erap”. Noong ako ay nasa mataas na paraalaran nakasama ako sa mga taong nagsasalita din ng balitktad tulad ng “adnag otin”, “atilab”, at ang paglalagay ng pantig sa pagigat ng salita karaniwan ay pa, tulad ng “bapalipitapa”(balita). Ang kaibahan lang noong mga panahong iyon ay wala pa ang “Internet” at “cellphone’, dahilan kung bakit hindi ito lumaganap tulad ng sa jejemon ngayon.

    Like

  3. Magandang araw po. Natutuwa po ako sa inyong pagnanais na mapalawak ang wika at panitikang Filipino sa site na ito. Kasalukuyan po akong nagnanais at nagsusumikap na sa sariling kakayanan ay makagawa ng aklat na pangkolehiyo. Nais ko po sanang isama ang inyong talakay patungkol sa Dominyo Jejemon. Maaari ko po ba itong isama sa ginagawa kong aklat? Ang kredito po ng sulatin ay mananatili po sa inyo at ang reperensya po ay sa inyong website.

    Nawa po ay mapagbigyan ninyo ang kahilingang ito.

    Marami pong salamat.

    JENNIFOR L. AGUILAR

    Like

    • Maaari mong isama sa iyong aklat ang aking akda hinggil sa jejemon, ngunit sana ay magbayad naman ang iyong pabliser. Hindi dapat tinitipid ang mga manunulat at editor sa Filipino; at hindi lamang dapat ang mga pabliser ng teksbuk ang yumayaman.

      Ipagpatuloy mo, Jennifor, ang pagtangkilik at pagpapalawig ng panitikang Filipinas.

      Like

  4. G. Anonuevo,

    Pahintulutan po sana ninyo ang hindi ko pagsang-ayon sa ilang mga kurukurong inilathala ninyo sa itaas.

    Maliban sa pagiging kinatawan ng kasalukuyang kalakarang kinahuhumalingan na bagong usbong na salinlahing hinubog ng mga makabagong kasangkapang tulad ng cellphones at computer, tila mahirap pong sang-ayunan ang inyong pananaw na ang jejenese “ay isang anyo ng rebelyon ng subkultura, at ang rebelyong ito ay may kaugnayan sa laro ng kapangyarihan sa lipunan.”.

    Sa aba ko pong pagkakaunawa, ang jejenese ang kasalukuyang anyo ng pagsusulat na sumilang mula nang ipakilala ng Smart at Globe ang SMS (Short Messaging Service).

    Bunsod ng pangangailangang ipaloob ang sarisaring pabatid sa takdang isang daan at animnapung titik at sagisag, itinuring noong katusuan ang paggamit at pag-unawa ng pinakakaunting titik at sagisag sa palitan ng mga text messages. Ang salitang “ako”, na may tatlong titik , ay nag-ibang anyo sa “aq” na dadalawang titik lamang. Ang pahayag na “ako ito”, na may anim na titik at isang patlang ay pinaikli sa anyong “aq2”.

    Gaya ng anumang sinimulan at patuloy na pinagyayaman sa pamamagitan ng palagiang paggamit, umusbong ang jejenese mula sa SMS, o text messaging.

    Isa itong rebelyon o pag-aalsa, hindi laban sa lipunan, kundi laban sa mga pagtatakdang kalakip ng mga alituntuning ipinatutupad ng Globe at Smart. Hindi nilikha ang jejenese upang iligaw ang sinuman, sa tunay na nilalaman o kahulugan ng anumang pabatid. Yumabong ang jejenese sa pag-aakalang magiging katanggap-tanggap ang mga pinaikling kataga, parirala o pangungusap kung aangkupan ito ng iba’t ibang sagisag na inaakalang maganda sa paningin ng sinumang pinahatdan ng SMS.

    Kung ang inyo pong pagbanggit ng “laro ng kapangyarihan sa lipunan” ay pagtukoy sa Smart at Globe, sasang-ayon po ako.

    Buo pong ang pagsang-ayon kong “sumasaklaw din ang jejemon sa moda, at kinikilala siya sa pagsusuot ng makulay na ballcap o sombrero na halos nakapatong lamang sa ulo, at hindi inilalapat nang ganap. Nagsusuot siya ng maluluwang na tisert at pantalong maong, at kung umasta’y maangas na tambay na kung hindi nagpipilit na rakista ay alagad ng hip-hop at rap”. Ang modang ito ay maaaring isang paraan ng pag-aaklas laban sa mga pamantayan ng kaayusan sa lipunan kung saan ito nagmula- sa mga ghetto na nasa mga tanyag na lungsod sa Amerika. Ikinalulungkot kong aminin na anumang sangkap ng kalinangang angkat mula sa Amerika, mapamoda ng pag-aaklas, mapahip-hop o rap, tiyak na hindi ito ituturing na pagtaliwas sa galaw ng lipunang Pilipino. Bagkus, sa pananaw ng nakararami, ito ay tanda ng pag-unlad ng kalinangang Pilipino. Sabi nga ng lolo kong namayapa, “Basta istetsayd, ayos!”.

    Marami po sa mga kaibigan at kamag-anak ko ay maaaring ituring na jejemon sa galing nila sa paggamit ng jejenese. Hindi ko po makita ang kaugnayan nito sa kakayahan nila sa paggamit o pagkumpuni ng computer. Marami po sa kanila, ni hindi marunong gumamit ng Microsoft Office, nguni’t mabilis ang mga kamay sa pagpindot ng cellphone habang gumagawa ng SMS- kahit walang tingin.

    Sa anyo at hugis, “malaya ang sintaks at gramatika ng jejenese”- kasing laya marahil ng sintaks at gramatikang gamit sa pakikipag-usap ng kapwa sa kapwa. Pagpapatunay kaya ito na ang sintaks at gramatika ay nilikha lamang ng mga dalubhasa para sa mga kapwa dalubhasa? Kung sakaling magkaganoon nga, hindi nag-aaklas o nagrerebelde ang mga jejemon. Sila ang pinag-aaklasan o pinagrerebeldehan ng iilang mga dalubhasang naniniwalang diploma at titulo ang nagbibigay ng karapatang maghari.

    Maraming salamat po sa pag-aabalang tunghayan ang aking saloobin.

    Like

  5. Ako’y lubos na nagalak nang mabasa ko po ang akdang ito. Mahusay po ang pagkakasulat nito. Matagal na akong di nakakabasa ng mga akdang tulad nito. Hangang-hanga po ako sa inyong galing.

    Like

Mag-iwan ng tugon sa jennifor aguilar Pindutin ito para bawiin ang tugon.

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.