Salin ng talumpati mula sa pelikulang The Great Dictator (1940) ni Charlie Chaplin
Salin sa eleganteng Filipino ni Roberto T. Añonuevo ng Filipinas

Pangwakas na Talumpati ng Dakilang Diktador

Paumanhin, ngunit hindi ko ibig maging emperador. Hindi ko gawain iyan. Hindi ko ibig mamunò o manakop ng sinuman. Dapat kong tulungan ang lahat hangga’t maaari—siya man ay Hudyo, Hentil, Itim o Puting lahi.

Nais nating tulungan ang bawat isa. Ang mga tao ay ganiyan. Nais nating mamúhay sa piling ng kaligayahan ng iba, imbes na sa pagdurusa nila. Ayaw nating mapoot at libakin ang ibang tao. Sa daigdig na ito, may puwang para sa sinumang nilalang at ang mabuting mundo ay mayaman at káyang magbigay nang sapat para sa sinuman. Ang paraan ng pamumuhay ay maaaring maging malaya at marikit, ngunit napalihis tayo ng landas.

Nilason ng kasakiman ang mga kaluluwa ng mga tao, at hinadlangan ng poot ang daigdig, at niyurakan tayo tungo sa paghihirap at pagpaslang. Napaunlad natin ang pagkamabilis, ngunit kusa nating ipininid ang sarili. Ang makinaryang naghatid sa atin ng kasagaaan ay lalong nagpasabik sa ating maghangad. Ang ating karunungan ay hinubog tayo upang maging siniko; ang ating katusuhan ay matigas at malupit. Labis tayong mag-isip ngunit salát sa pagdamá. Higit sa katusuhan ay kailangan nating maging mabuti at banayad. Kapag wala ang ganitong mga kalidad, ang búhay ay magiging marahas at maglalaho ang lahat.

Naging matalik tayo dahil sa eroplano at radyo. Ang ganitong uri ng mga imbensiyon ay humihimok para sa kabutihan sa tao, humihimok para sa unibersal na kapatiran, para sa pagkakaisa nating lahat. Kahit ngayon, ang aking tinig ay umaabot sa milyon-milyong tao sa buong daigdig—milyon-milyong nagdurusang lalaki, babae, at bata—mga biktima ng sistema na lumilikha sa mga tao na pahirapan at ibilanggo ang mga inosenteng tao.

Sa mga nakaririnig sa akin, ito ang masasabi ko: Huwag mawalan ng loob. Ang kahirapan na nasa atin ngayon ay sanhi ng nagdaraang kasakiman, ang kapaitan ng mga tao na nangatatakot sa paraan ng progreso ng tao. Ang poot ng mga tao ay lilipas, at mamamatay ang mga diktador, at ang kapangyarihang inagaw nila sa mga tao ay magbabalik sa mga tao. Hangga’t may nangamamatay na tao, ang kalayaan ay hindi mapapawi.

Mga kawal, huwag ninyong isuko ang inyong mga sarili sa mga hayop, sa mga tao na nililibak at inaalipin kayo, sa mga komontrol sa inyong mga búhay, at nagsasabi kung ano ang dapat ninyong gawin, kung ano ang dapat isipin, at kung ano ang dapat madama! Huwag ninyong isuko ang sarili sa mga dumidikdik sa inyo, sa mga nagpapakain sa inyo, at itinuturing kayong mga báka, at ginagamit kayong bála sa kanyon. Huwag ninyong isuko ang inyong mga sarili sa mga ganitong di-likas na tao—silang mga makinang tao na may makinang isip at makinang puso! Hindi kayo mga makina! Hindi kayo mga báka! Nasa inyong mga puso ang pag-ibig sa sangkatauhan. Hindi kayo napopoot, tanging ang hindi minahal ang napopoot, ang hindi minahal at ang hindi natural!

Mga kawal, huwag labanan ang kaalipnan! Labanan ang kalayaan!

Sa ikalabimpitong kabanata ng ebanghelyo ni San Lukas, nakasaad doon na ang kaharian ng Diyos ay nasa kalooban ng tao, hindi ng isang tao ni isang grupo ng mga tao, bagkus sa lahat ng tao! Nasa inyo! Kayong mga tao ang may kapangyarihan, ang kapangyarihang lumikha ng mga makina. Nasa inyo ang kapangrihang lumikha ng kaligayahan! Kayong mga tao ang may kapangyarihang gawing malaya at maganda ang búhay na ito, at gawin ang búhay na isang kagila-gilalas na paglalakbay.

Sa ngalan ng demokrasya, gamitin natin ang nasabing kapangyarihan, at magkaisa tayong lahat. Sabay-sabay tayong lumaban para sa bagong daigdig—isang disenteng daigdig na magbibigay ng pagkakataon sa mga tao na magtrabaho, at magbibigay ng kinabukasan sa mga kabataan at seguridad sa matatanda.

Sa pangangako sa ganitong mga bagay, ang mga hayop ay naluklok sa kapangyarihan. Ngunit nagsisinungaling sila! Hindi nila tinutupad ang kanilang pangako. At hindi tutuparin kailanman! Pinalalaya ng mga diktador ang kanilang mga sarili ngunit inaalipin ang mga tao. Makibaka tayo para matupad ang gayong pangako! Makibaka tayo para palayain ang daigdig—at buwagin ang mga pambansang hadlang—at talikdan ang kasakiman, at poot at intoleransiya. Makihamok tayo para makamit ng daigdig ang pagkamatwid—ang daigdig na ang agham at progreso ay magbubunga ng kasiyahan ng lahat ng tao.

Mga kawal, sa ngalan ng demokrasya, halina’t magkaisa!

Hannah, naririnig mo ba ako? Nasaan ka man, tumingala ka o Hannah. Naglalaho na ang mga ulap! Papasikat na ang araw! Sumisilang tayo mulang karimlan tungo sa kaliwanagan. Sumasapit tayo sa bagong daigdig—isang mabuting daigdig, na ang mga tao ay lalampasan ang kanilang poot, kasakiman, at karahasan. Tumingin ka, Hannah! Ang kaluluwa ng tao ay nagkabagwis, at sa wakas, siya ay nagsisimulang lumipad. Lumilipad siya tungo sa bahaghari, paloob sa liwanag ng pag-asa, paloob sa hinaharap, sa maningning na hinaharap na para sa iyo, para sa akin, at para sa ating lahat! Tumingin ka, Hannah. . . tumingin ka!