Wikà ng Símoy sa Mánlalakbáy

Roberto T. Añonuevo

Sumisíkat ang mga íbon, tawágin man yaóng kanáway o tarát o balángkawítan, nang língid sa kaniláng kaaláman. Masásalúbong mo sa isáng panahón ang mga bagwís na tumátakíp sa áraw, ang mga bagwís na sumusúyod sa gílid ng lawà o púsod ng latìan, ang mga bagwís na magpápaliwánag sa grávedad, éspasyo, túlin, at magnétikong lárang. Sumisíkat ang mga íbon. Báwat matá, tukâ, balahíbo, at paá’y nagsásalaysáy ng pag-íral at ugát, at gáya ng iyóng músa ay tumátawíd sa mga bundók at dágat, sumusuóng sa líbong pangánib o súkal, ngúnit marúnong umíwas sa súngit ng bagyó at ngitngít ng bulkán, handâng lisánin ang tagsalát at maghanáp ng natitiráng paraíso, pára sa kinábukásan ng sálinlahì. Ang ibá sa kanilá’y párang mga bakwét na hinahárang ng ibáng ibóng mandaragít; ang ibá sa kanilá’y párang réfuhiyádong itinátabóy ng mga bála ng mérsenáryo. Sakalì’t mabítag ng mangangáso, at ikulóng sa háwla, asáhang marúnong din siláng magpátiwakál sa lábis na págdaramdám. At bákit? Hindî silá nakátadhanà úpang panoóring nakákulóng, at hindî pára sa iilán ang kaniláng pagkáilahás. Káwan-káwan siláng tumatákas sa nakápapasòng taglamíg, mághahanáp warì ng sinaúnang púgad, mángingitlóg ang ilán sa ibáng báyan, lilikhâ ng panibágong alamát, mag-áagáhan sa poók na natátandâan ng ínstinto at kutób, magpápalakás ng katawán, hihiyáw na párang lulúsob sa digmâan, hanggáng ipágpatúloy nilá ang paglipád túngo sa támang timplá ng klíma at kaligtásan. Uulít-ulítin nilá ang síklo ng páglalakbáy, pólo sa pólo, manínimbáng o magtítiniklíng sa ékwador, tagláy ang kung ánong mápa at paralúman, mangíngibáng báyan at isasádulâ ang pagbabalík-báyan, sapagkát ang pagpirmí ay kamatáyan gáya ng panahóng isinilíd sa bólang kristál.  Angkín nilá ang daigdíg, itúring mang paliít nang paliít ang tínig nilá sa daigdíg. Sumisíkat ang mga íbon, at kung mínsan, sumásampáy sa mga káwad ng koryénte, na párang súgat na binúbuksán sa pisngí ng lambák at nagíging kathâ ni Farid ud-Din Attar. Sumisíkat ang mga íbon, nakátutunóg sa pámbihiràng alunigníg at símoy, humuhúni na tíla makágagamót sa malubhâng sakít ng banyagàng lupàin, ngúnit hindî nilá kailánman mabábatíd na silá’y hináhangàan, o pinaháhalagahán, sa pinakámatáyog na paraán.