Éngkuwéntro sa Lumàng Páaralán

Roberto T. Añonuevo

Paáno mágrebisá ng panahón? Naísip din maráhil íyan ng mga alilà ng kasaysáyan—mag-íimbénto ng pabangó at katwíran pára sa pinág-aágawáng podér, magpápasúlak ng saráy-saráy na sabwátan, magpúpundár ng ibá-ibá ngúnit palakásang kapisánan, mag-íimbák ng mga bigás at armás upang agápan ang sakunâ o kamalásan. Kung manánatilìng tagasaló ay nakátakdâ kang magbiláng ng ataúl nang walâng kurót sa pusò, mamámanhíd ang págkatáo at tatalám ang panlása, magtitindíg ng négosyong katumbás ng dî-maliparáng uwák na sémentéryo, at sa wakás ay sumukò sa mga pangakò o pabatíd, gáya ng ang pandemyá’y hindî magíging Ikapûng Digmâang Pándaigdíg. Ang panahón, túlad ng iyóng músa, ay isáng éspasyo na mabibigô kang mapunûan, láging hungkág ngúnit gumágaláw, at párang isáng talâbabâ mulâ sa antígong téksto ng liblíb na páaralán:

Náglalágutúkan ang pangkát ng kakawáte,
nagsásagútan ng ánimo’y mga putók,
tinátangáy ng símoy ang mga butó—
nahuhúlog sa áking úlo ang taká-takaták.
Sa lílim ng mga dáhon, mapágkakámalán
ang anínong mulâ sa ilahás na gánid  
o búhat sa tipák ng gumúlong na bató.
Kay habà ng tag-aráw, bágay na bágay
sa kulumpón ng mga líla-putîng talúlot,
nagháhandâ warì kung galisín ang bundók.
Pagdáka’y dumapò sa matíkas na sangá
ang húni ng mailáp na balíkasiyáw ,
paúlit-úlit biníbigkás ang iyóng pangálan.
Gumápang ang kilábot sa mga balahíbo,
at nawikà ko: Anák, haliká’t dumáko ríto.

Nagbabágo ang panahón, at binabágo ang panahón. Subúkin mong bagúhin ang tékstong itó, bílang éhersísyo, nang marámdamán kahit paáno, ang loób ng mga pinaláyas na táo.  

Mga Talâ

[1] Ginamit ang “gánid” bilang panumbas sa tinaguriang “witch dog” o asong-gubat na sinasabing katutubo sa Filipinas.

[2] Tumutukoy ang “balíkasiyáw” sa isang uri ibon na katutubo sa Filipinas, at may siyentipikong pangalang Dicrurus balicassius.