Ang Simulâ, bílang Ikátatlúmpû’t siyám na Aralín

Roberto T. Añonuevo

Sa simulâ ay hindî salitâ bagkús alunigníg[1]; at ang alunigníg ay isá ring tulâ, na sa maláo’t madalî ay lílikhâ ng iyóng pagkábathalà.  Ang simulâ ay magháhanáp ng padrón at baít, káwsa at panahón, tóre at hantúngan. Banáyad itó kompará sa alingawngáw ng lagunlóng, kumbagá’y may subsónikong álon-álon, papáupós ang datíng at walâng pasintabí sa anúmang humahálang sa paglálakbáy na pákilapsáw. Itó rin ang súrang[2] at paláisipán, ínterkonektádo sa ibá pang súrang na pasíkot-síkot at ang úbod ay kakatwâng patibóng, na kung payák man ay nagpápakanâ ng píhit o dî-inaasahan, tíla pagsúsuót ng paréhong damít sa magkáibáng okasyón nang makaratíng sa kabilâng pólo, o sabíhin nang kabilâng palásyo, halímbawà na, tuwíng umúulán ng láson at palasó at lumulúsob ang mga kaáway na dáyo. Úpang makaíwas maligáw, hiníhingîng sumanggunì ka sa ánimo’y mahabàng bagtíng na lumalárga paloób sa sikmurà ng dilím, ang bagtíng na nagháhatíd ng panginginíg at telepónikong mensáhe áyon sa káyang sagápin ng pandiníg at dápat máriníg. Sa simulâ ay alunigníg; alunigníg ang simulâ. Pagkáraán, magkakároón ng antás ang tunóg na may eskála ng mga tínig at eskála ng mga hímig, kalkuládo ang mga patláng at kung isatítik ay isang ilusyón ng mga hagdán at nakátayákad na kamálig ng alamís, may katangìang mapánlansí at hipnótiko pára ipáwalâng-saysáy ang kahungkagán o kabigatán ng tagpô o pangyayári. Itó ang sasagì sa noó mo, ang súsundín ng loób káhit ka nakápikít gayóng kinahíhindikán ang súsunód na magáganáp dáhil hiníhingîng máunawàan itó, pag-aarálan gáya sa harána o halinghíng o hábal-hábal, nang makatawíd sa pangánib ng mga hiwátig. Ang simulâ ay alunigníg, ang paníniwalàan mong karápat-dápat na tunóg sa hánay ng ibá pang tunóg, at siyáng kawíli-wíli o kalunós-lunós, kapaní-paníwalà sabíhin mang kagilá-gilalás (malíban kung tagláy ninúman ang taíngang-kawalì at kung anong pinsalà), bukód sa kimkím nitóng préhuwisyó at akalà—ang realidád na kung tagurîán sa apókripa ay Markáng Ékis. Ang simulâ ay alunigníg, handâng gumanáp sa tíning ng kumákatál na tása o mangkók na hungkág na hungkág at kay kínis ng rabáw, at sakalì’t magútom ka ay ni walâng sópas na máidudúlot bagkús dî-maípaliwánag na lugód o kayâ’y dinalísay na awà at hindík. Ang simulâ ay hindî salitâ. Ang simulâ ay pitlág, na magbúbukás sa pakikíramdám-pangángapâ-panínimbáng at walâng pakíalám sa hanggáhan ng tamà-at-malî. Ang simulâ ay paglalátag ng baníg bágo matúlog o ibaón ka sa límot. Ang simulâ ay wakás din, kumbagá sa pagsisísi at kumpisál. Ang simulâ ay hindî na simulâ matápos isílang ang mga salitâ. Tumátalikód itó sa mapanggúlat na dagundóng o malilíbog na úngol, tumátanggíng ikahón bílang bulyáw o kantiyáw, at kusàng nagpapáilálim sa panúto at pamantáyan sápagkát kailángang máunawàan kákabít ng sényas ng mga kamáy o kislót ng ngusò at kílay o lápad ng súkat ng páhiná. Simulâ ang makikíta mong saríli, walâng hanggá, sukdol ang kaganapan, ang matútuklasáng Maykapál na disimuládong lumalákad kung saán-saán sa kabilâ ng nagsásalimbáyan, nagsásalungatáng taltálan at opinyón. Ang tulâ ay alunigníg, ang ultimong kamalayán, na manggáling man sa iyó ay hindîng-hindî kailanmán magwáwakás sa iyó, sápagkát uulít-ulítin ng líbo-líbo mong aníno.

---

[1] Alunigníg—png. [Tag] 1: dulong buntot ng alingawngaw. 2: subsonikong alon ng tunog.

[2] Súrang—png. [Hin, Tam]: sopistikadong tunel sa ilalim ng lupa, gaya sa sinaunang templong Hindu.