Ikálimampû’t isáng Aralín: Ang Pagnánasà

Roberto T. Añonuevo

Tangìng si Rita Hayworth lámang maráhil ang makasásayáw sa kataúhan ni Salomé—alinsúnod sa pagpápaláwig sa balangkás ng koreograpíya ni Alla Nazimova—ang nuknúkan ng alindóg, ang baláning nakabábalíw, ngunit sa malayòng dalámpasígan ay sasáliw ang tunóg ng álon at malamíg na símoy habàng idinudúyan sa kamuslakán si Gina Alajar bílang isá pang Salomé. Si Salomé na isang idéa, si Salomé na ideál, si Salomé bilang realidád, si Salomé bilang guníguní ay isá ring tulâ mulâ sa sámot na salaysáy sa haráp ni Heródes, na ang pagnánasà ay walâng kinaláman sa búngang-túlog bagkús sa sinikíl na líbog at umúrong na bayág, na kung tútuusín ay isinásadulâ paúlit-úlit mulâng kaharìán hanggáng umpúkan ng mga dukhâ. Si Salomé bílang guníguní ang magtátakda ng mga panúto ng pagtuklás sa sarili at paglálahád ng ibá-ibáng bersiyón ng kátotohánan, na ang replikasyón ay pugót na úlo ng isáng propéta kung hindî man bangkáy ng masúgid na manlilígaw, at maúuwî sa pagkábigô at panlúlumò dáhil sa huwád na pangakò at pagtátaksíl. Ang reproduksiyón ng kátotohánan ay nása pagtingín ng mga saksí anumán ang kaniláng kasarìán o estádo sa búhay, sa pamamagítan man ng tsísmis o pagdáragdág ng detálye sa pahayág. Hindî máhalagá ang púsod na pinágmulân ni Salomé; bagkús ang proséso kung paáno siyá umiíral gáya ng tulâ at kung bákit ang kaniyang pag-íral ay patúloy na ipinápalagáy na kátumbás ng isáng serbísyong makatítigháw sa pagkaúhaw sa lamán at pagnánasà; o kung bákit sinásang-ayúnan at pinalúlusót nang tahímik ang kaniyáng pánlipúnang katangìan sa pamámagítan lámang ng anyô ng prodúktong katumbás ng ginháwa at kaligtásan. Lílikhâín maráhil pagkáraán ng iyóng harayà si Salome Salvi bílang alíngawngáw na tulâ, sa mga gabíng naghíhintáy ng maínit na yákap at nakapápasòng halík na hindí kailánmán matátamó kundî sa panagínip, sa mga sandalîng ang awtoridád at moralidád ay inúutúsan ka kung paáno kumílos o dumamá túlad ng babáe, o kung paáno makipágniíg o humaráp sa babáe. Kailángan ng kápayapàán at kaligtásan káhit sa pagnánasàng nása anyô ng ritwál at hubád na kátotohánan, túlad ng pagbábalík sa isáng pangálan na laksâ ang páhiwátig at háyop kung umíbig.