Salin ng mga tula ni Sagawa Chika ng Japan
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo
Larawan ko
Nagulantang ang mga taganayon nang kumuliling ang telepono.
Ibig bang sabihin nito’y kailangan nating lumipat ng bahay?
Nataranta ang alkalde at hinubad ang kaniyang asul na diyaket.
Oo, totoo ang nasasaad sa listahan ng pangangailangan ni Ina.
Paalam, asul na nayon! Humahabol sa inyo ang tag-araw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gaya ng ilog.
Ang tandang na may pulang sombrero’y bumabâ sa walang
katao-taong estasyon.
Kalawanging patalim
Inakyat ng asul na takipsilim ang bintana.
Nagpatayon-tayon ang lampara, gaya ng leeg ng babae.
Naglagos sa silid ang makutim na simoy; inilatag ang kumot.
Ang mga aklat, tinta, at kalawanging patalim ay unti-unting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ninanakaw ang buhay mula sa akin.
Habang ang lahat ay nakaismid,
ang magdamag ay ano’t napasakamay ko na.
Kabayong bughaw
. . . . . . . . Sumapit ang kabayong winawasak ang bundok at nauulol. Mula sa araw na iyon ay lumamon lámang siya ng bughaw na pagkain. Tinina ng tag-araw sa bughaw ang mga mata at manggas ng mga babae, pagdaka’y malugod na nagpaikot-ikot sa plasa.
. . . . . . . .Ang mga suki sa terasa ay humitit ng napakaraming sigarilyo, na nagbunga para isilang ang mumunting bilog na kahig-manok sa mga buhok ng dalaga.
. . . . . . . .Dapat itapon gaya ng panyo ang malulungkot na gunita. Kung maiwawaksi ko lámang sa isip ang pag-ibig at ang panghihinayang, at ang makikintab na sapatos!
. . . . . . . .Iniligtas ako sa paglundag mula sa ikalawang palapag.
. . . . . . . .Bumangon ang dagat tungo sa kalangitan.
Yes to human rights. No to illegal arrest. No to illegal detention. No to bogus operation.
Salin ng “El sello personal,” ni Olga Orozco ng Argentina
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo
Isang Selyong Personal
ni Olga Orozco
Ito ang aking mga paa, ang sablay sa akin pagkasilang,
at, kung hindi ito makalipad, ay malinaw na pangungusap
para bumulusok muli
sa ilalim ng walang taros na gulong ng zodyak.
Hindi hadlang ito para sa templo o tungkong bato.
Dalawang paa lámang, na pawang anfibyo, enigmatiko,
malaon, gaya ng dalawang anghel na pinilay ng pagguho . . . . . . . . ng lansangan.
Dalawang paa ito para sa landas,
hakbang kada hakbang sa lahat ng bangkay,
umaakyat na hinlalaki o sakong sa ibabaw ng kamatayan,
mga bilanggo ng selda ng gabing kagilid ko’t dapat lampasan.
Ang mga paa ko’y tumatawid sa mga bága o sa mga patalim,
na tinatakán ng bakal ng Sampung Utos:
Dalawang anonimong martir na nagpipilit na magsimula,
handang banggain ang mga pinid na pinto ng planeta, at iwan
ang kanilang mga bakás ng alikabok at pagsunod gaya ng isa
pang bakás na halos di-makita sa buhawing winawalis . . . . . . . .ang hanggahan.
Ang aking mga paa, mga maestro ng daigdig,
mga paa ng tumatákas na panginorin,
pinakinis na hiyas sa hininga ng araw at may salát ng mga graba:
Dalawang maningning na suwail na ngumangasab sa búkas ko
sa mga kalansay ng kasalukuyan,
nangagkalat habang lumalampas sa senyas ng lupang pangako
na nagbabago ng puwesto, dumudulas sa mga damo,
habang ako’y sumusulong.
Anung walang silbing instrumento sa pasukan at labasan!
At walang ebidensiya matapos ang maraming paglalakbay
sa parehong frontera,
walang selyo ng predestinasyon sa ilalim ng aking talampakan.
Mayroon lámang bangin sa pagitan ng dalawa,
ang di-mapipigil na pagkawala na humihila lagi sa akin pasulong
at ang bulong na ito ng pagtatagpo’t paghihiwalay kada hakbang.
Kahanga-hanga at kaawa-awang kalagayan!
Nahulog ako sa bitag nitong dalawang paa,
gaya ng bihag ng langit o impiyerno na bigong nagtatanong
hinggil sa kaniyang kauri,
na hindi nakauunawa sa mga buto niya o sa kaniyang balát,
o kahit sa pagsisikap ng gaya ng nag-iisang salagubang,
ang pagtatambol na nanánawágan sa eternal na pagbabalik.
At saan magtutungo ang dambuhalang ito—maalamat,
kagila-gilalas—na ibinubukad ang kaniyang buháy na laberinto
tulad ng bangungot,
naririto, nakapako sa pagkakatayô,
sa dalawang deliryong takas ng bulâ, sa ilalim ng bahâ?
Yes to human rights. No to illegal arrest. No to illegal detention. No to bogus operation.
Huwag banggitin ang salita kapag nagbunga ang mga gawa o pagtangging gumawa. Ang iyong mga gawa ay maaaring simbuyo ng mainiping paa o naglalagablab na puso, o balani ng pangarap na simbigat ng lungsod, ngunit ang anumang pasiya mo ay higit sa itinakda naming tama o mali. Mahilig kaming gumuhit ng linya, na maaaring laós at sinauna, at ang linyang ito ang magsasabi kung ano ang dapat ulam na isusubò nang walang pagtatanong, o kaya’y ang damit na isusuot sa okasyong inimbento namin, gaya ng binyag, nang walang pakialam kung ibig ng binibinyagan ang panínindigán niyang pananampalataya—kung sa hinaharap, ito ay maging bibitayan.
Huwag banggitin ang salita, kung ang iyong mga gawa ay lampas sa haligi ng bahay na bato sa aming isip. Maaaring iba ang iyong muhon sa itinakda naming muhon, at kung ito ay hindi mo nakita sa kung anong katwiran, o hindi namin namalayan sanhi ng nagbabagong simoy, ay hindi mahalaga. Ang mahalaga ay natauhan ka kung paano sasandig sa haligi at makinig sa lindol ng sahig sa tumpak na pagkakataon, at pahalagahan ang ilaw sa minimithing silid may bagyo ma’t may dilim. Magtatayô ka ng sarili mong tahanan balang araw, maghahayag ng sariling batas na tatawagin mong pananaw, at kung hindi kami makasakay sa iyong opinyon o panukala, madali naming huhugutin ang kawikaang paalis ka pa lámang ay nagbabalik na kami sa pook na sinilangan.
Huwag banggitin ang salita, kung ang katumbas niyan ay pahupain ang ulan ng bato’t alimura nagmula man ang utos sa hari. Ang hari ay nakapagsasalita sapagkat inaakala niyang siya ang may-ari ng buong bayan. Kung ang bayan na ito ay napariwara, sanhi man ng digma o bagyo o salot, ang hari ay susurutin ang kaniyang matatapat na kawal o alalay o tagapayo, at ipatatapon ang ilan kung kinakailangan, ngunit hinding-hindi aamin sa kaniyang kakulangan ni katangahan. Huwag banggitin ang salita, at humarap sa hari, at ipamukha sa kaniya na ang kaniyang mga kawal ay sumusunod nang bulag upang manatili sa poder, gaya ng sapilitang pagdukot sa kawawang mamamayan, at paghahain ng kung ano-anong kaso na tinitimpla tulad ng keso.
Huwag banggitin ang salita, kahit nabatid mong nasaktan kami sa iyong pagkawala. Totoong tumitigas ang ulo gaya ng bato (at kailangan iyan para proteksiyon sa utak), ngunit bakit namin palalambutin ang iyong loob sa pamamagitan ng pingot o bugbog? Kailangang tumigas ang iyong ulo, gaya ng kailangang magkasungay ng kalabaw nang maipagtanggol ang sarili. Ngunit matutong mag-isip, na ang hangin na iyong langhapin ay nagiging pangalan mong mahangin—na para sa iba’y hindi basta pagbubuhat ng bangkô, bagkus pagpupundar ng enerhiya kahit nasa tuktok ng mga bundok. Huwag mangamba kung nasaktan ang aming loob. Nasasaktan kami hindi dahil matigas ang iyong ulo. Nasasaktan kami dahil kahit noong tumigas ang aming ulo ay hindi kami nagtangkang sumubok, gaya mo, na tumindig sa tungki ng bangin, at naduduwag kami sa pangitain ng pag-iisa sa sasapit na takipsilim.
Huwag banggitin ang salita, sapagkat sapat na ang iyong titig na nag-iiwi ng libong pahiwatig. Hindi kami naghihintay sa iyong kumpisal, sapagkat sino kami para magbasbas ng kapatawaran? Wala kaming pangakong paraiso, gaya ng Bembaran na nalunod sa limot. Sasabihin ba ng pastol na isa lámang ang itim na kambing, na karapat-dapat maging papaitan? At ano ang dapat maging asal ng kawan ng kambing? Na sumusunod ang bawat isa katumbas ng tubig o damo o sisilungan, at hindi dapat ihain sa darating na pista? Huwag banggitin ang salita, subalit tandaan ang pilat na tinamo sa pagtataksil o pagkadapâ. Tandaan ang patalim, na sumasakyod nang may pagkukunwari, o pumupungos sa iyong paglabay o paglago. Tandaan ang lahat ng bituin na naging patnubay sa kinatha mong paglalayag o pagtatanim. At sa sandaling tumatag ang mga tuhod mo, at lumapad ang mga balikat sa pagpasan ng mundo, huwag pagsisihan ang matataas na pader. Tumindig nang taas-noo. Mabubuwag ang mga pader, at maglalakad kang magaan, gaya ng paslit na isinilang na walang utang, walang batik mula sa wika ng Maykapal.
No to illegal arrest. No to war. Yes to peace and social justice.
Salin ng tulang “Terrazza,” ni Vittorio Sereni ng Italy
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo
Terasa
Sinaklot bigla tayo ng magdamag. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .Hindi mo na batid
kung saan nagwawakas ang lawa;
Tanging ang mga laguklok
ang sumasalipadpad sa ating búhay
sa ilalim ng nakabiting terasa.
Lahat tayo’y pigil-hininga’t nakalambitin
sa píping pangyayari ngayong gabi
nang pasinagan ng barkong de-torpedong
sumiyasat sa atin, pagdaka’y naglaho palikô.
No to war. Yes to peace and social justice. No to illegal arrest.
Salin ng “Cada entrada a tu cuerpo,” ni Julián Malatesta
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo
Ang bawat entrada sa iyong katawan
Ang bawat entrada sa iyong katawan
ay bagong paglalakbay sa kilalang teritoryo.
Sumasalubong sa akin ang tanawin ng sinaunang
kaugalian nang may maingat na seremonya.
Walang umaamin na bumabaha sa lansangan,
at sumabog ang lava sa piling ng mga amapola.
Wala ni babalâng senyales ng apoy . . .
Kailangan kong humangos tungo sa lagablab
at pabawahin ang apoy sa likod ng halimaw.
Biglang maririnig ang ritmikong hataw sa kasko’t
aalimbukay ang alikabok sa sibad ng mga kabayo.
Ang mga balát na kiniskis ng mga katutubo
ang pumukaw sa buong tribu.
Sakâ nagsipangaso kami nang nakahihingal.
Ngunit sa oras na magbalik kami, aking Mahal,
lalo kang nagiging malambing sa pagsisikap.
Sa mga kamay mo’t sa aking mga kamay,
marahan nating ipapasok ang hayop sa kulungan.
Make love, not war. No to illegal arrest. No to illegal detention.
Salin ng “Phenomena,” ni David Gascoyne ng United Kingdom
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo
Penomena
. . . . . . . .Panahon iyon ng tag-init. May kung sinong ang damit ay nakalimot wari kung sino ang may suot nito at lumitaw sa akin sa dulo ng hinto ng usapan. Kaakit-akit siya at pinagbawalan ko siyang tumawid sa aking patungan ng paa. Wala ni babala, nagbago mulang bughaw hanggang lila, ang kalangitan ng gabi ay nagdusa sa di-mabilang na pag-ulan ng bulalakaw mula sa kabilang panig ng kortina, at ang mga portkulis ay bumabâ gaya ng mga pilik. . . . . . . . .Umasim ang gatas sa pagtatangka nitong iwasan ang sentripugal na hatak ng batik sa balát nito. Lahat ay umuumbok sa rabaw. Ang pangwakas na pag-asa ko’y bawasan ang barometrikong diin kahit paano para makatakas nang buháy mula sa ilalim. . . . . . . . .Sa dulo, natatandaan kong hindi niya mismo kailangang magpasiya, yamang ang kaniyang tadhana ay sapat na katwiran para sa balasik ng mga elemento. Inilipat ko ang pahina. Wala nang makalilito pa sa paraan kung paanong ang mga salita ay umahon sa mga pook na pinaglimbagan nito, lumutang-lutang sa hangin sa distansiyang tinatayang anim na pulgada mula sa aking mukha, at sa wakas, nang hindi binubulabog ang aking impresyon sa kanilang nakagawiang di-pagkatinag, at nalusaw sa lumalaganap na karimlan. Gaya ng nawika ko, panahon iyon ng tag-init, at ang kidlat ay halos maupos sa pagsisikap na maabot ang luningning. Bigla kong nalimutan kung ano ang ginagawa ko, at ang lupa sa ilalim ng aking talampakan ay lumambot sa puwersa ng gravedad ko, at nagsimulang dumausdos pababa, nang may tunog ng malayong pagsabog.
No to war. No to illegal arrest. No to illegal detention.
Salin ng “Psalm I,” ni Georg Trakl ng Austria.
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo.
Salmo I
Ikalawang Bersiyon
Para kay Karl Kraus
May liwanag na pinawi nang lubos ng hihip ng hangin.
May poso ng bayan na iniwan ng lasengggo noong hapon.
May ubasan, na sunog at itim, na sinapot ng mga gagamba.
May silid na pinaputi nila sa pamamagitan ng gatas.
Yumao ang siraulo. May pulô doon sa Timog Dagat
na tumatanggap sa Diyos ng Araw. Hinataw ang mga tambol.
Isinasayaw ng mga lalaki ang isinasadulang digma.
Kumekembot ang mga babaeng may palamuti ng mga dahon
at bulaklak, kapag umaawit ang dagat. O naglahong paraiso!
Iniwan ng mga diwata ang mga bulawang kahuyan.
Inilibing ang estranghero. Pumatak ang nangangatal na ulan.
Ang anak ni Pan ay lumitaw sa anyo ng manggagawa
na umiidlip kapag tanghali sa mainit na aspaltadong daan.
Ang mga dalaginding ay nakabihis sa lubos na karalitaan!
May mga silid na hitik sa mga kuwerdas at sonata.
May mga nagyayakap na anino sa malabong salamin.
Sa mga bintana ng ospital nagpapainit ang mga pasyente.
Hatid ng puting bapor ang nakahahawang duguang sakit.
Lumitaw ang kakatwang kapatid sa masamang bangungot
ng ibang tao. Nilarô ng kaniyang kapatid ang mga bituin
sa sukal ng mga abelyana. Ang estudyante, na tila kapares,
ay tinitigan siya mula sa bintana.
Sa likod niya’y nakatayô ang kaniyang patay na kapatid,
o di kaya’y naglalakad sa paikot-ikot na hagdan.
Sa lilim ng kayumangging kantanyas namumutla ang nobisyo.
Tumakipsilim sa hardin. Kumampay ang mga paniki sa klawstro.
Huminto maglaro ang mga bata ng mayordomo’t naghanap
ng mga ginto sa kalangitan.
Pangwakas na kuwerdas ng kuwarteto. Tumakbo ang bulag
na batang babae na nangangatog sa kahabaan ng abenida,
at pagdaka’y nangapâ ang anino niya sa malalamig na pader,
na pinalilibutan ng mga kuwentong-ada at sagradong alamat.
May hungkag na bangka na tuwing gabi’y tinatangay ng alon
sa maitim na estero.
Sa malamlam na sinaunang asilo, naaagnas ang mga bangkay.
Ang mga patay na ulila ay nakahiga sa gilid ng pader ng hardin.
Lumabas sa abuhing silid ang mga anghel na putikan ang bagwis.
Sumungaw sa kanilang nanganinilaw na pilik ang mga uod.
Madilim at pípi ang plasa sa harap ng simbahan, gaya noong dati.
Sa pinilakang talampakan nagpadulas ang dating mga búhay,
at ang lilim ng kondenado ay lumusong sa humihikbing tubigan.
Pinaglaruan ng salamangkero sa kaniyang hukay ang mga ahas.
Sa rabaw ng talaksan ng mga bungô, umalimbukad ang gintong
paningin ng Maykapal.
Dictatorship is no joke. Respect human rights. No to illegal arrest. Stop illegal detention.
Salin ng “En el Puerto de Santa Lucía,” ni Julián Malatesta ng Colombia.
Salin sa eleganteng Filipino ni Roberto T. Añonuevo ng Filipinas.
Sa Pantalan ng Santa Lucía
Baliw ang barkong ito.
Kahapon, nakita namin ito patungong timog
Pagdaka’y nasilayang naglalayag sa búrol ng araw
At nililikom ang magdamag sa kilya nito.
Ngayon naman ay pahapay-hapay sa daungan.
Baliw ang barkong ito.
Hatid nito ang isang bangkay na isinakay,
Ngunit ayaw ng kapitang itapon iyon sa dagat.
Lumaklak ng bote ng alak ang nasabing lalaki,
At pinasok ng pagkaburyong ang utak.
Ang patay na lalaki’y nagsayaw sa kubyerta,
Niliglig ang gunita ng barko’t nilito ang kompas.
Baliw ang barkong ito.
Sa pantalan ng Santa Lucía—ang patron ng bulag—
Ang mga tripulante’y lumalaboy at walang magawa,
Dahil kahit batikan na sila’t mahusay kumayod
Ay walang kumukuha sa kanila para magtrabaho.
Hindi sila mapatawad ng mga kompanya ng barko,
Nang iwan nang mag-isa ang sasakyang-dagat.
No to illegal arrest. No to illegal detention. Respect human rights.
