agos

Adiyogi sa Pasig, ni Roberto T. Añonuevo

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna 
Adiyogi sa Pasig

Roberto T. Añonuevo

Ang gabi ng mga kamay ay mga kaluluwa
sa agos.
Ang gabi ng pagtatalik ng mga kaluluwa
ay agos.
Ang gabi ng pagsilang ng mga kaluluwa
ay agos.

Hayaang umagos ang sayaw ng kalululuwa.
Hayaang umagos ang buwan ng kaluluwa.
Hayaang umagos ang bulaklak ng kaluluwa.

Sapagkat ito ang gabi ng landas palaot.
Sapagkat ito ang gabi ng landas ng laot.
Sapagkat ito ang gabi ng laot ng mga landas.

Ang gabi ng bathala ay gabi ng mga likha.
Ang gabi ng bathala ay likha ng mga gabi.
Ang gabi ay bathala na gabi ang lumilikha.

Ito ang sandali ng paglusong sa karimlan.
Ito ang sandali ng pag-ahon sa karimlan.
Ito ang karimlan ng paglusong at pag-ahon
ng sandali.

Sapagkat ito ang inaasam na paghuhugas
ng sandali.
Sapagkat ito ang inaasam ng paghuhugas.
Ang sandali—
Ang inaasam na paghuhugas nang wagas.
Alimbúkad: Poetry walking the talk. Poetry making the impossible possible. Photo by Arti Agarwal on Pexels.com

Prowa at Kapanatagan, ni Tomas Tranströmer

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna

Salin ng dalawang tula ni Tomas Tranströmer ng Sweden
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo

May Kapanatagan sa Prówang Pasuwag

(There Is Peace in the Surging Prow)

Mararamdaman sa umaga ng taglamig kung paano bumunsod ang mundo.
. . . . . . . . . . . . . .Sumasalpok sa dingding ang agos-hanging
lumalabas sa pinagtataguan.

Pinaliligiran ng paggalaw: ang tent ng kapanatagan.
At ang lihim na manibela sa migrasyon ng kung anong kawan.

Alimbukad: World Poetry Marathon for Humanity

Mga Kapritso

(Caprichos)

Dumidilim na sa Huelva: sumisipol ang maalikabok na palma at tren
sa nagkukumahog na paniking abuhing-puti.

Napuno sa mga tao ang mga kalye.
At ang babaeng nagmamadali sa lipon ng mga tao’y sinubok ang huling
. . . . . . . . . . . . . .  .liwanag sa timbangan ng mga mata niya.

Bukás ang mga bintana ng opisina: bughaw iyon. Maririnig ang yabag ng
. . . . . . . . . . . . . .  .kabayo sa loob.
Ang matandang kabayong may estampilyang mga paa.

Nahuhungkag ang mga kalye pagsapit ng hatinggabi.
Sa lahat ng opisina, madaranas sa wakas: bughaw yaon.
Doon sa itaas na espasyo:
Pakandi-kandirit nang tahimik, kumikislap at itim,
hindi nakikita at walang renda,
at itinilapon ang sarili nitong hinete:
Ang konstelasyon na tinagurian kong “Ang Kabayo.”

Alimbukad: World Poetry as hot as Philippine Coffee

 

Bagong Taon, ni Nazik al-Mala’ika

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna

Salin ng tulang Arabe ni Nazik al-Mala’ika ng Iraq
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo

Bagong Taon

Bagong Taon, huwag dumako sa aming tahanan dahil
mga palaboy kami sa kadungayan, at pinagkaitan ng tao.
Tumatakas sa amin ang gabi; iniwan kami ng tadhana.
Namumuhay kami gaya ng mga gumagalang kaluluwa
na walang alaala,
walang pangarap, walang inaasam, walang pag-asa.
Ang panganorin ng aming mga mata’y naging abuhin,
at ang abong-agos ng kalmanteng lawa’y
kawangis ng aming di-makapangusap na mga kilay:
Walang kislot, walang puso,
at hinubdan ng anumang anyo ng tula.
Nabubuhay kami nang mangmang hinggil sa búhay.

Bagong Taon, lumarga! Mayroong landas
na magpapasimuno sa iyong mga hakbang.
Taglay namin ang mga ugat ng matitigas na tambô,
at walang kaalam-alam hinggil sa kalungkutan.
Ibig naming mamatay ngunit tumatanggi ang hukay.
Ibig naming sulatin ang kasaysayan ng mga taon
kung batid lang sana naming maipirmi sa isang pook,
at alam na makapagdudulot ng taglamig ang niyebe
upang takpan ng karimlan ang aming mga mukha.
Kung nagawa lang sana ng gunita, pag-asa, pagsisisi
na hadlangan ang bansa namin sa tinatahak nito;
kung kinasindakan lang sana namin ang kabaliwan;
kung nabulabog lang sana ang aming búhay
sanhi man ng paglalakbay o pagkagulantang
o kaya’y pamimighati sa imposibleng pagmamahal.
Kung makayayao lang sana kami, gaya ng ibang tao.

Alimbukad: World Poetry Solidarity for Humanity

Sapagkat bumubukad ang madaling-araw, ni Merle Collins

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna

Salin ng “Because the dawn breaks,” ni Merle Collins ng Grenada
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo

Sapagkat bumubukad ang madaling-araw

Nagsasalita kami sapagkat
Kapag bumuhos ang ulan sa kabundukan
Ay marahang lumalaki’t umaapaw ang ilog
At ilang sandali pa’y bubulusok ang agos
Sa mga tipak na bato
Nang lampas sa mga lansangan,
Paguguhuin ang mga tulay
Na maggigiit ng taglay nitong kapangyarihan
Laban sa rumaragasang lakas
Nagsasalita kami dahil kami’y nangangarap

Nagwiwika kami para sa parehong katwiran
Na ang kulog ay nakasisindak sa bata
Na nakayayanig sa punongkahoy ang kidlat

Hindi kami umiimik upang suwayin ang panuto
O upang baligtarin ang inyong mga plano
O pabagsakin ang inyong mga Tore ng Babel
Sa kabila ng katotohanang ginagawa namin ito

Nagwiwika kami dahil kami’y nangangarap
At ang aming mga pangarap ay hindi  maipipiit
Sa kural ng baboy sa kanino mang bakuran
Hindi para sumalo ng mga mumo sa mga mesa
Hindi para gumapang nang walang hanggan
Sa walang katapusang linya ng mga langgam
Upang lumihis palayo sa isang biglang liko
Kapag ang paa ng elepante’y biglang lumagapak
Hindi para umurong at tumakbo palayo
Kapag ang malansang simoy ng kamatayan
Ay nakasusulasok na sa aming mga pandama
Hindi para makibaka nang walang katapusan
Upang gagapin ang hulagway ng inyong mga diyos
Sa loob ng aming likha

Kaibigan, ni Roberto T. Añonuevo

/ Roberto Añonuevo / 7 mga puna

Kaibigan

Roberto T. Añonuevo

Dumarami sila, gaya sa bisperas ng pista, at magpapakilala, sakâ makíkipágsayá, habang ikaw ang bumabangkâ, ngunit biglang maglalahò kapag sumapit ka at tumindig o umupo sa gilid sa bangin. Hindi nila mauunawaan ang rikit ng panginorin, bagkus malululà sa panganib ng bato o alon na sasalo sa kanila sa kailaliman. Ikakatwiran nila ang kanilang seguridad, trabaho, pangalan, pamilya, at kung ano-ano pang bagay—iiwas sa iyong anyong sumasalungat sa agos na karaniwan—at hindi mo alam kung karapat-dapat sila sa taguring ibig. Ano ang kaibig-ibig sa kanila, at pagtalikod mo’y bumubukad ang kani-kanilang bibig upang magbunyag ng pangil, kamandag, o dilang lumalatay hanggang iyong anino? Mababait sila kung ikaw ay may silbi sa kanila, at iyan ang katotohanang ipagugunita ng iyong laptop o selfon. Masusubok sila sa alak o papel, at masusubok ang kanilang balak o koneksiyon, hanggang sa madamong lupaing kinatatayuan mo. Mabilis silang mapawi gaya ng usok mula sa kusina o sigâ, kapag dumarating ang maiitim na tsismis o balita. Ngunit ang totoo sa kanila’y hindi nang-iiwan, itaga mo sa bato, at hindi nangangambang maulingan ang mukha pagtabi sa iyo; o malangisan ang kamay, maghugas man siya ng kaserola’t pinggan, o kaya’y maghigpit ng lumuwag na tornilyo sa iyong pilipisan.

Stop illegal arrest. No to arbitrary detention.

 

Ang Musika, ni Chard deNiord

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna

salin ng tulang tuluyan sa Ingles ni Chard deNiord.
salin sa eleganteng Filipino ni Roberto T. Añonuevo.

Ang Musika

Kung mga nota sa ilog ang isda, hindi kailanman magkakapareho ang awit, kahit manatili ang tubigan. Mali si Heraklitus. Ang agos ang galaw ang lahat. Hipuin ang mananayaw habang umiikot at mananatili siyang mananayaw. Kaya ba may awit na hindi napatutugtog dahil ang isda ay malimit lumalangoy sa paraang itinatakwil ang notasyon? Kung hihinto ang mga nota ngayon sa kinalalagyan nito, makabubuo ba iyon ng awit? Patuloy bang lumalangoy, samakatwid, ang mga ito tungo sa himig? Kung gayon, masasabing ang anumang awit ay maagap na nakababatid ng kawan ng mga isda sa iba’t ibang lalim, ang kagyat at likas na pagtutumbas para sa komposisyon, ang awit-plapla, ang awit-apahap, ang awit-lapulapu. Ngunit isip ang kasalungat ng ilog, ani Ginoong Tsu. Hindi iyon awit sa ilalim ng rabaw na ipinapahiwatig ng isda, dahil ang mga awit na iyon ay hindi umiral kailanman, ngunit nakapirming matitining na nota sa rabaw na nakadikit sa dahon, sa baras. Ang musikang dinig natin ay pinatutugtog ng mga musikong alam ang kaibhan ng diwain at ng notang talaan. Kaya mali si Kepler hinggil sa mga espera, at si Scriabin hinggil sa espektro, at si David hinggil sa mga buról. Tanging ang isip ang nakapagbubulay nito. Tanging ang isip ang makawawasak ng pananahimik nito sa pamamagitan ng simponiya.

"Si Hylas at ang mga Nimpa," ni John William Waterhouse, 1896.

"Si Hylas at ang mga Nimpa," ni John William Waterhouse, 1896.

Salita at likha ni Tomaz Salamun

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna

salin ng mga tula ni Tomaž Šalamun na mula sa Slovenia
salin sa eleganteng Filipino ni Roberto T. Añonuevo

MGA SALITA

Sumasalok ka ng tubig sa pamamagitan ng karayom,
at ang tubig ay nagiging malapot na banlik.
Itinuro mo ang punongkahoy,
at ang punongkahoy ay biglang nagliyab.
Hinati mo sa pamamagitan ng anino ang mga linya.
Binuksan mo ang pinto para sa pag-ibig at kamatayan.

JUAN

paano lumulubog ang araw?
gaya ng niyebe
ano ang kulay ng dagat?
malaki
maalat ka ba, Juan?
maalat ako
Juan, watawat ka ba?
watawat ako
tulóg ang mga alitaptap ngayon

ano ang kahawig ng mga bato?
berde
paano maglaro ang mga tuta?
gaya ng mga bulaklak
isda ka ba, Juan?
isda ako
Juan, salungo ka ba?
salungo ako
pakinggan ang agos

si juan ang bugi na tumatakbo sa kahuyan
si juan ang bundok na humihinga
si juan ang lahat ng tahanan
nakarinig ka na ba ng gayong bahaghari?
ano ang anyo ng hamog?
natutulog ka ba?

GOLEM

Malalim wari ang iniisip,
dumating ka para tanawin ako.
Tila ako sanga ng olibo—ang mukha mo.
Lumiliyab ang mga bahay sa sinag ng araw.
Nabuo ang tulay sa pagdirikit ng mga bato
at ang himpapawid ay nakatutuliro.
Hinablot ako ng mga kamay.
Naririnig ko ang kaluskos ng nakatataas.
Lumabas ang usok palabas sa akin.
Alangaang akong pumaloob sa iyo, tinikman
ang iyong prutas, saka naglaho.
Nagkamot ng likod ang tupa sa batuhan,
ang mga bintana’y pinunasan sa pananaginip.
Bumuhos sa akin ang matamis na pagsasanay.
Ikinawing ko ang iyong tarangkahan.
Pinawi ko ang itim, malasutla’t maingay
na bulwagan ng iyong mainit na hininga,
at nabatid na pansamantala ang buhay.

Der Golem, mula sa pelikula nina Carl Boese at Paul Wegener

"Der Golem," mula sa pelikula nina Carl Boese at Paul Wegener