apoy

Mga Liyab at Tikatik, ni Rachel Wetzsteon

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna 
Salin ng “Flames and High Rains,” ni Rachel Wetzsteon ng USA
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo
  
 Mga Liyab at Tikatik
  
 Gulayláy akong binalikan ang panaginip: nilamon
 ka ng apoy, at sinira ang lahat ng iyong katangian.
 Bakit ba kapag may ikatlong sumingit sa isip
 ay ibig kong wasakin ka?
  
 Ngunit ngayong gabi, habang binabagtas ang kalyeng
 maulan, kita kong nagmando ako ng nakamamatay
 na lagalab upang muli kang maibalik, habang bawat
 sulok ay masikip na taniman ng kahulugan,
  
 bawat nakaparadang kotse’y pumapatak na paalala,
 hindi ng mas mainit na motor kung saan, bagkus
 kung ano ang loob ng nakaparadang kotse: munti,
 kinakailangang bahagi ng pagsisikap panlungsod
  
 upang kulungin ka. Habang patuloy na naglalakad,
 tigmak ang pilik (ang tunay na paraan ng pagtingin),
 lahat ng madaling sakyan ko sa matapobreng loob
 ay sinasalungat:
  
 para sa kanilang ang gayak ay nagiging kredo'y
 nakangingitngit sa akin; anong lalim ang nilaktaw!
 Sa pananamit naman na tila tuldok, aaminin kong
 ito’y walang saysay na bighani, ngunit
  
 hindi dapat seryosohin. Kayâ kapag ang lungsod
 ay taglay ang iyong personal na tatak gaya sa
 pormal na envelop o mataong tuktok ng mayelong
 bundok, paano ko tatanggapin
  
 ang aking nakikita, o sasaksi sa kariktan nito?
 Madali, mahinahon. Ngayong gabi, lahat
 ng daan ay magsasalupong, at habang umaapaw
 ang tubig sa ganitong mga bukás na haywey,
  
 kahit silang sinisikil ang pagkamangha’y damá
 ang payak na kapangyarihan. Hindi tákot 
 ang nagpapakintab sa daan, o ang mga duklay
 ang naghahatid ng halimuyak pababa,
  
 bagkus ang maalab na galak na magsilbi
 sa diktador na mabuti dahil siya’y maykapal.
 O, punong mahistrado ng gabi, gawin mo
 akong tagapamagitan para sa mga kaluluwang 
  
 naglalakad sa iyong búrol, ni walang alam, 
 para sa mga gagong tumatakbo palayo sa ulan 
 at nagmumura. Hari sa madilim na paglusaw, 
 hayaang gumalà ako para sa iyong karangalan,
  
 makita ka sa sari-saring lalim ng gabi, 
 ang nakahihilong kompetisyon sa gitna
 ng mga poste ng ilaw at ng ulan, ang tandâ 
 ng ambulansiyang tumatawid, at umaawit.
Alimbúkad: Poetry high rain for humanity. Photo by Aleksandar Pasaric on Pexels.com

Pag-ibig at Lagnat, ni Miyazawa Kenji

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna 
 Salin ng tula ni Miyazawa Kenji ng Japan
 Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo
  
 Pag-ibig at Lagnat
  
 Napakaitim ng noo ko ngayon;
 hindi ako makatingin nang tuwid sa mga uwak.
 Ang aking kapatid, na sa sandaling ito’y
 nasa malamig, malamlam, malatansong silid,
 ay tinutupok ng malinaw, malarosas na apoy.
 Totoo, kapatid, 
 randam na ramdam ko ang panlulumo, pasakit,
 kayâ hindi na ako pipitas ng mga bulaklak 
 ng lumanay, at pupunta pa riyan.
Alimbúkad: World poetry translation upheaval at the heart of Filipinas. Photo by Maria Orlova on Pexels.com

Ang Pintig ng Kosmikong Ritmo, ni Ḥannā Abu Ḥannā

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna

Salin ng “The Pulse of Cosmic Rhythm,” ni Ḥannā Abu Ḥannā ng Israel at Palestina
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo

Ang Pintig ng Kosmikong Ritmo

Sa simula ay may Rosas
Bago pa lumitaw ang Latigo.

Sa simula ay may bága
Bago ang nalikha ang palayok at allid.

Nauna ang liwanag
Kaysa Apoy at Pulbura.

Sa simula ay may Punongkahoy,
Prutas at lilim,
Bago ang haligi ng Krusipiksiyon.

Sa simula ay may espiritung
Tinapay ng Maykapal,
At may hulagway ng Diyos ang Tao.

Walang hanggan ang pagsisimula ng simulang
Sunod-sunod ang alon ng mga salinlahing pinagmulan,
At may ubod na salinlahing laging nagsisimula sa una,
Sa bukál na walang wakas sinisimulan ang simula,
Ang esensiya ng Rosas na kumikinang,
Ang mga birheng alon na mabilis lumulundag
Nang napakalinis ang mga sumisikdong bagà.

Sino ang nagturo sa mga pakpak ng mga tagak
Hinggil sa lihim ng mga bituin na nagbabadya ng ulan?
Sino ang humimok sa paglalakbay ng mga pukyot na nagwawakas sa pulut?
Sino ang naglagay ng kompas sa utak ng salmon?

Namumuhay tayo sa pulso ng kosmikong ritmo
Ang mga alon ng salinlahing patuloy na sumisirit
At may ubod ng mga salinlahing simula na nagsisimula
Walang hanggang mga kabayo ng kalayaang sumisingasing ng Rosas,
Sa sarili nitong dugong paikot-ikot dumadaloy.

Kaya umagos, o Ilog Jordan!
At hayaang sumingasing ang kaluluwa ng mga kabayo ng Mediterráneo!

Alimbukad: World Poetry Marathon for Humanity

Guru, ni Roberto T. Añonuevo

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna

Guru

Tulang tuluyan ni Roberto T. Añonuevo

Ang sentro ang bulkan at ang bulkan ay umáhon sa palad ko noong isang araw. Hipan ito at lalong uusok at mapopoot. Takpan ito at mabilis sasabog. Ipinaloob ko sa bulsa ang aking kamao, at sa loob ng limang minuto’y wala na ang bulkang pinipigil umatungal. Maya-maya’y naramdaman ko ang apoy sa aking bayag, at ang bulkan ay pitong kilometro ang naratibo hinggil sa pag-iral ng paruparo. Ang paruparo? Kisapmata ang isang siglo, at marahil kayâ minamahal ng mundo. Isang taon ang lumipas, at ang gunita ng bulkan ay nagpasigla ng ekta-ektaryang rosas—na kakatwang pinakinabangan ng ibang lupalop. Maraming katwiran ang bulaklak, ngunit hindi nito kapalaran ang kapana-panabik na silakbo ng paikid na apoy. Hinahanap ko ngayon ang bulkan; at nang basahin muli ang palad, ang bulkan ay hindi na bulkan bagkus lumalargang kawan ng mga ibon. Kagila-gilalas na iginuguhit nito sa himpapawid ang ngalan ko habang lumilipad papalayo, at waring sumisigaw, nang hindi umuusal, na hindi ako, hindi ako ang sentro ng uniberso.

Ako, ni Imadeddin Nasimi

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna

Salin ng ghazal ni Imadeddin Nasimi ng Azerbaijan
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo

Ako

Nagkahugis ako na maging Maykapal, ako ang Maykapal,
Ang sukdulang diwa, salita ng Diyos, at sagradong Koran.

Ako ang nagwika ng lihim ng buról na lukob ng apoy,
Apoy ni Abraham. Ako rin si Moses, at ako ang Imran.

At ako si Hesus, at ang Alejandro, at ang matang-tubig.
Kung taglay ko itong walang hanggang búhay, ako itong búhay,

Ang dagat ay ako, ako ang baybayin. Ako rin ang perlas,
Ako ang takupis, ang mutya ng dagat at ng karagatan.

Ako ang isipan at ang kagandahan, katangian, mithi.
Mangingibig ako, ako ang larawang kinahumalingan.

Ako ang karimlan. Kamatayan ako. Supling. Pagkawasak.
Baha ng suwail. At ako si Nóah na pinánalígan.

Ako ang balsamo at ako ang doktor, ang kirot, ang gamot.
Ako ang maydusa, ako ang ginhawa sa nararamdaman!

Ganting-Tagay, ni André Frénaud

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna

Salin ng “Toast en réponse,” ni André Frénaud ng France
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo

Ganting-Tagay

Sa mga imposibleng hámon.
Sa dalawang napakalayong disyerto.
Sa liwanag na nagbubukod sa kanila.
Sa mga di-tiyak na hiyas ng kailaliman.
Sa katotohanan ng baliw na pagdulog.
Sa meditasyon ng apoy.
Sa di-masikmura. Sa pasasalamat.
Sa pagpapalitan. Sa restorasyon.
Sa sabay na migrasyon.
Sa pinagsaluhang pagpápapások.
Sa iyo. Sa akin.

Alimbukad: Wikang Filipino sa panitikang pandaigdig.

Dito sa Tagsibol na Ito, ni Dylan Thomas

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna

Salin ng “Here in this Spring,” ni Dylan Thomas
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo

Dito sa Tagsibol na Ito

Dylan Thomas

Dito sa tagsibol na ito, lumulutang ang mga talà sa kawalan;
Dito sa ornamental na taglamig na ito
Ay bumubuhos ang lastag na panahon;
Inililibing ng tag-araw na ito ang ibon ng tagsibol.

Napipilì ang mga simbolo mula sa mga taon
Ng mabagal na inog ng mga baybay ng apat na panahon,
Sa taglagas ay nagtuturo ng tatluhang siklab ng apoy
At mga nota ng apat na ibon.

Nababatid ko ang tag-araw mula sa mga punongkahoy,
At inilalahad ng mga bulate, kung maaari, ang sasapit
Na mga bagyo ng taglamig, o ang paglilibing ng araw;
Dapat natutuhan ko ang tagsibol mula sa mga huni,
At mapiga ang mga aral ng linta ukol sa pagkawasak.

Higit na mahusay sa relo ang uod sa pagtukoy ng tag-araw,
At ang linta’y pumipintig na kalendaryo ng mga araw;
Ano ang pahiwatig sa akin ng eternal na kulisap
Kung sabihin nitong marahang naaagnas ang daigdig?

Stop weaponizing the law. No to illegal arrest. No to illegal detention. No to extrajudicial killing. Uphold the human rights of all Filipinos, specially the poor and powerless!

Pangwakas na Bulaklak ng Taglagas, ni Edith Södergran

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna

Salin ng “Höstens sista blomma,” ni Edith Södergran ng Finland
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo

Pangwakas na Bulaklak ng Taglagas

Ako ang pangwakas na bulaklak ng taglagas.
Inihele ako sa duyan ng tag-araw,
Itinadhana akong magbantay sa simoy Nórdiko;
sumiklab ang mapulang apoy
sa aking maputing pisngi.
Ako ang pangwakas na bulaklak ng taglagas.
Ako ang pinakabatàng butó ng patay na tagsibol,
At napakadalȋng mamatay bilang pangwakas.
Nakita ko ang lawàng kahanga-hanga’t bughaw,
Narinig ko ang pitlag ng puso ng patay na tag-araw,
Walang ibang butil ang kalis ko kundi kamatayan.

Ako ang pangwakas na bulaklak ng taglagas.
Nakita ko ang mabituing rurok ng taglagas;
Kimkim ko ang liwanag sa malalayong dapugan,
At napakadaling sundan ang parehong daan.
Ipipinid ko ang mga lagusan hanggang kamatayan.
Ako ang pangwakas na bulaklak ng taglagas.

Stop weaponizing the law. Anti-drugs campaign should not be used to trample human rights. No to illegal arrest. No to illegal detention. No to extra-judicial killing.

Ang bawat entrada ng iyong katawan, ni Julián Malatesta

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna

Salin ng “Cada entrada a tu cuerpo,” ni Julián Malatesta
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo

Ang bawat entrada sa iyong katawan

Ang bawat entrada sa iyong katawan
ay bagong paglalakbay sa kilalang teritoryo.

Sumasalubong sa akin ang tanawin ng sinaunang
kaugalian nang may maingat na seremonya.
Walang umaamin na bumabaha sa lansangan,
at sumabog ang lava sa piling ng mga amapola.

Wala ni babalâng senyales ng apoy . . .

Kailangan kong humangos tungo sa lagablab
at pabawahin ang apoy sa likod ng halimaw.

Biglang maririnig ang ritmikong hataw sa kasko’t
aalimbukay ang alikabok sa sibad ng mga kabayo.
Ang mga balát na kiniskis ng mga katutubo
ang pumukaw sa buong tribu.
Sakâ nagsipangaso kami nang nakahihingal.

Ngunit sa oras na magbalik kami, aking Mahal,
lalo kang nagiging malambing sa pagsisikap.
Sa mga kamay mo’t sa aking mga kamay,
marahan nating ipapasok ang hayop sa kulungan.

Make love, not war. No to illegal arrest. No to illegal detention.

Pagkaparool, ni Adonis

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna

Pagkaparoól

ni Adonis (Ali Ahmad Said Esber).
Salin sa eleganteng Filipino ni Roberto T. Añonuevo.

Namumuhay ako sa gitna ng apoy at ng sálot
Sa taglay na wika ko—na may píping uniberso.
Namumuhay ako sa hardin ng mansanas at langit
Sa unang pagkagalak at sa unang pagkalungkot
Sa mga bisig ni Eva
Isang maestro ng mga isinumpang punongkahoy
Isang maestro ng mga bungangkahoy,
Namumuhay ako sa gitna ng mga ulap at kidlat
Sa lumalaking bato, sa isang aklat
Na nagtuturo ng mga lihim at ng pagkaparoól.

apple tree nature branch blossom plant farm fruit leaf fall flower orchard food red harvest produce autumn fresh agriculture garden closeup juicy healthy flora season close up outdoors eating detail organic rose hip macro photography picking flowering plant rose family land plant