Pulô ng mga Báhay
Roberto T. Añonuevo
Pagkáraán sa Pulô ng mga Mukhâ, hindî ka makáiíwas na pansámantálang humimpíl sa Pulô ng mga Báhay nang makapág-ípon ng lakás laló’t masúngit ang panahón. Mahabà ang iyóng páglalayág, at káhit sínong magdáragát ay kailángang mágpahingá, gáya ng mga nandárayúhang balángkawítan. Ang únang aákit sa íyong mga matá ay hiléra ng mga báhay na inúkit sa matátarík na dalámpasígan, ang mga gusalì sa tuktók ng bundók at kondomínyong kóntinentál na ginawàng bintanà ang mga inúkit na yungíb. Taón-taón, nagbábanyúhay ang mga tiráhan, na kung hindî gigibâin ay papatúngan ng bágong mga báhay, kayâ saán mo man pilìing maniráhan ay matútuklásan na ang kinátatayûan ng mga halígi mo ay posíbleng may sandaáng palapág ang lálim sa bubungán ng sinaúnang monastéryo o katedrál, kung hindî man bodéga o kalabósong imperyál. Masásalúbong mo ang mga táo na nagkúkumahóg, patingín-tingín sa reló o sélfon pára habúlin ang trabáho, at walâng makikítang tatámbay-támbay sa lansángan. Pámbihirà, wiwikàin mo, kung gaáno káabalá ang mga táo gáya ng mga langgám o bubúyog, sapagkát ang iniísip nilá ay ang kaligtásan, o higít na tumpák, ang kaligtásan ng réynang pinágsisilbíhan, at ang kaligtásan ng buông burukrásya nilá ay nagigíng butó’t lamán sa arkitéktoníkong disényo ng mga báhay. Maáarìng isá sa mga báhay na parísukát o tatsulók o pabilóg ay dáting tinulúyan din ng hinahánap mo. Áno’t anumán, matútuklásan mo, gáya ng natuklásan ng minamáhal mo, na ang págtatayô ng báhay ay katumbás ng nakámamatáy na pamúmuwísan o kúsang pagpapáalípin; báwat pintô ay ísang lagúsan sa máhiwagàng piítan sa ngálan ng pagsásarilí o pagkámakásarilí; báwat espásyo ay sínghalagá ng bányo o silíd; at báwat bintanàng kristál ay pribílehíyo ng mga maykáya’t sindikáto. May takdâng súkat káhit ang alulód at kanál, at ang bangkéta ay sinlápad ng hapág-kainán. Ang sinúmang hindî magtrabáho ay nakátadhanàng ipatápon sa ibáng poók, úpang doón gumawâ ng kaniyáng báhay kúbo o báhay na bató, at nang hindî makásirà sa magándang tanáwin o magíng ehémplo ng mga lakwatséro at bagámundó. Makítulóy sa mga báhay, ngúnit mabíbigô ka kung anyông gusgúsin o sampíd-bákod na dáyo. Kumatók ka, at sisílip múna sa muntîng bútas ang nása loób úpang tiyakíng hindi ka magnanákaw o masamâng loób. “Táo po!” at mulîng kakatók ka. Mapapágod ka sa kakákatók sa sarì-sarìng tiráhan; at magninílay kung isá ka ngang táo, at mamábutíhin mong magbalík sa iyóng lundáy úpang doón umidlíp, bágo ipágpatúloy ang paglálayág, tawágin man itó na imposíbleng pangárap.
Alimbúkad 