espasyo

Wika ng Sastre sa Manlalakbay, ni Roberto T. Añonuevo

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna

Wikà ng Sastré sa Manlálakbáy

Roberto T. Añonuevo

Kumikítid, sumisikíp ang kinalálagyán mo, at gáya ng bágong sóneto ay kailángan ang éspasyo. Ginawâng ínmortal ni José García Villa, ang éspasyong itó ang katáhimíkan, ang alamís na walâng pagkapánis, gayúnman ay nakápagwíwikà sa haráya ng mga salitâng kung warìin ay tagabúlag sa hanggáhan ng páhina at típograpíya, isáng anyô ng malíkmatá sa pánig ng mga tútang lóyalísta pára bihísan ang émperadór ng kung anóng papúri at pang-urì, ang díbinong oradór na biníyayàan ng awtokrátikong tínig na lumálampás sa uliníg ng panahón pára ikámulágat ng madlâ. Ang éspasyo, na magtátakdâ ng lunán at sérye ng mga pangyayári, ang sisidláng tumátanggí sa siksík, liglíg, umaápaw, at nayáyamót sa mapágmagarà, mapágmataás na walâng kapáris. Tinátahî warì ang talínghagà nitó sa pamámagítan ng sálamángka ng mga pékeng sastréng búmebérso mulâng ibáyo hanggáng kabilâng báryo, ngúnit marúnong magpamálas ng bigát o lálim na hindî agád maáarók, halímbawà, ang aliwálas—na kay gaán sa pakíramdám—kapág bukás ang mga bintanà o ulirát. Kailángan ba ng isáng sutíl na ánghelíto na humáhagikgík pára mabatíd ang lastág at kagilá-gilalás? Ang éspasyo ang luwág sa préhuwisyó ng pagkákahón at kumákalás sa alusyón ni Hans Christian Andersen, ang panándalîng hintô sa élegansíya ng rítmo at tumbalík tugmâan, maáarìng gumágaralgál o pupugák-pugák subálit walâng pagkápagál, kusàng nakikipágsapálarán nang tíla tiwalág-sa-saríli o tiwalág-sa-daigdíg, at lábis ang katapátan sa pagsísinúngalíng úpang mapigâ ang katótohánan, lumilíkom sa natítiráng pásensíya ng mga nahiráti sa rómantíkong kariktán, nang magíng ganáp ang kabáliwán ng buông káharìán. Ang éspasyo, tawágin mang éterno ang kahúngkagán, ang lálakbayín mo, itúring ka mang sirâúlo.

Alimbúkad: Epic poetry silence in search of a muse. Photo by Ngoc Vuong on Pexels.com

Pakpak ng Balita, ni Roberto T. Añonuevo

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna

Pakpák ng Balità

Roberto T. Añonuevo

Nása dúlo ng lápis ang túlin ng liwánag, at nang habúlin itó ng talangkâ kung mag-isíp, nabuô maráhil ang sabwátan ng mga sényas sa Pétra, ang súbmarínong óptika ng nalúnod na Atlantis, ang umáasóng tsaá para sa éspiya ng émperadór, ang halimúyak ng alindóg at pagtátaksíl sa kórtesána, ang aritmétika ng mga diyamánteng puslít, at umáatíkabóng huntáhan ng mga pilîng kasapì ng kapatíran sa landás ng hablón at tulisán. Nása dúlo ng lápis ang liwánag ng bilís, na pósibleng winikà ng kung sínong ulól pára magkábagwís, sakâ pumáloób sa kaliwàng taingá at tumákas pagkáraán sa kánang taingá. Kalabisán kung ihambíng ang hakbáng ng pagóng sa lundág ng kángguro: magkáibá ang kani-kaniyáng sandalî at pag-íral, itúring man ito na lástikong kaganápan. Ang lápis, upód man o matúlis, ang panahón na iníwan mo at kisápmatáng binalikán, hábang umúulán ng mga táeng-bituín at natítigmák sa hamóg ang mga dáhon. Ngúnit ang panahón ay hindî magkákasunód na blóke ng tisà, o napakáhabàng taytáy o rilés, bagkús isáng tuyót na balón, ang éspasyong panahón, sinasálok ngúnit ikáw ang nilalámon, sinisílip ngúnit nagkakaít ng lángit.  Ang makúpad mag-ísip, gáya ng kaharáp mo, ay tíla iníwang lápis sa mésa—nagninílay na nagkúkunwâng tumútulâ, tumútulâ na nagkúkunwâng nagninílay, bágo saksakín ang dáting poón, o kalagín ang paláisipán sa pangínginíg ng kamáy.   

Alimbúkad: Epic raging poetry without warning. Photo by Mike on Pexels.com

Ang Emperador, ni Roberto T. Añonuevo

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna

Ang Emperador

Roberto T. Añonuevo

Umiiyak na sanggol ang mga panalangin
Sa pusod ng dambuhalang katedral
Na kapatid
Ng tanikala ng mga barong-barong,
At narinig ito
Ng mga ibon
Ng mga mithi,
At lumipad at tinangay yaon
upang lumapág at humápon sa aking mesa.

Ang tinig, ano’t nagtitinikling
Sa mga lapis at ilang kinuyumos na papel!
Ipinaling ko ang tingin
Sa relo,
At kisapmatang huminto ang inog ng mundo
na tuminag sa aking espasyo.
Makahihindi ba ang langit sa munting anghel
Kung wala rito ang Maykapal?

Nag-iwan ng mga balahibo
Sa balintataw ko
Ang mga paglipad,
Ang pagód na pagód na paglipad,
At marahil, nakasalubong nito ang mag-anak
Na lumiban
Sa hapunan,
Subalit nangangarap ng kaligtasan sa labas
Ng bintana.

Baká tinangay ng mga tuka ang mga uhay
Na magpapasimula
Sa planong bukirin
Para sa mga mangingisda
Na napilitang kumahig sa buhangin?
Sakali’t gayon, ang hinaing ng karpintero
ay dapat tumbasan ng pagbuo ng mga ataul.

Sa papel na nakalapag sa mesa’y nakasulat:
“.  .  . At sa laberinto ng mga balón at yungib,
Kumakawag ang ilang isda na magpaparami
Nang likás para sa nagbabadyang tagsalat.”

Ang inosenteng iyak
Ay tumalbog-talbog sa rabaw ng aking mesa.
Kahit ako magtukop ng mga tainga
At pumikit
Ay naririnig ang sariling tákot na nakabibingi;
Parang mga kampanilya sa des-oras ng gabi
Ang mahabang pila
Ng mga kalansay
Na kumakatok sa guniguni.  .  .
Hinahabol din ako
Ng antigong batingaw
Mula sa mga umaasa’t alaga ng kuwarentenas
Sa ngalan man
Ng nabalam na rasyon ng mga de-lata’t bigas.

Sa akin ba sila maglilintanya ng hinanakit
Kung awtoridad
Na maituturing,
Habang umaalat ang mga pisngi sa pawis
Ng pagtitimpi, pagtitiis?
Ang araw na ito’y ilalaan pa ba sa hukluban?
Tanghalian ba ng mga pating
Ang mga bangkay na magbabalik sa laot?
Ang mga sagot ay anong gandang palaisipan
para sa mga yayao,
lalo’t paunti nang paunti ang mga gatong.

Ngunit kailangan kong dumilat
Sapagkat dapat gampanan
Ang tungkulin ng kataas-taasaan at realidad.
Ipinababa ko ang krus at watawat sa tore
At binasag
Ang hanay ng mga deboto—sa isang utos.
Ngunit hindi tumatahan ang sanggol.
Tumatahan ay hinding-hindi ang sanggol
Hanggang mag-ihit.
Hinipan ng simoy
Ang mga balahibo
Palabas ng bintana pagsapit ng liwayway,
At nagpaginhawa sa akin ang gayong tagpo.

At ako na nakaupo sa paboritong trono
Ay titig na titig nang walang pagkasawà
Sa nakalatag na mapa—
Ang mapa na natigmak sa lumigwak na tsaa
Na wari ko’y pamilyar na dagat
Ng mga luha
Mula sa mga sisinghap-singhap na anghel.
Sa ilalim ng bituin, sa ilalim ng pangalan
At ekis,
Nakaturo ang balani ng iniingatan kong
Paraluman
Sa isla ng Ikaapatnapung Gabi.
Umiiyak na sanggol ang mga panalangin. . . .

Alimbukad: World Poetry Solidarity for Humanity

Disyerto o Mga Lungsod, ni Andree Chedid

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna

Salin ng “Desert ou cites,” ni Andree Chedid ng France
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo

Disyerto o Mga Lungsod

Hindi ko alam kung anong heometriya
Ng kahungkagan
Kung anong heolohiya
Ng kahigpitan
Kung anong uhaw sa katahimikan
Ang maghahatid sa atin
Nang pana-panahon
Tungo sa madilim
Parehong espasyo
Na ang kaluluwa’y
Humaharap sa sarili
Malayo sa simulasyon
Malayo sa ranggo sa palso
At tahasan kung magpakilala

Hindi ko alam kung anong anyo
Ang humahadlang
Kung anong pagtanggi
Ng mga maskara
Kung anong pinagmulang awit
Ang mabilis
Na magbibigkis sa atin
Sa mga patag na párang
Sa walang palamuting disyerto
Sa mga dúnang may armonya
Sa mga pinong buhangin
Na ang kaluluwa
Ay lumalantad
Yumayakap sa lahat ng espasyo

Hindi ko alam kung anong mithi
Kung anong libog o uhaw
Ang nag-uuwi sa atin sa mundo
Sa masisikip na lungsod
Sa ilog sa punongkahoy sa mga tao
Sa palaisipang nakagiginhawa
Sa matatalas na hinagpis
Na págang na nagpapalago sa atin

Pagang (Coral reef). Kuhang retrato ni Francesco Ungaro, at hango sa Unsplash.

Tuhan, ni Roberto T. Añonuevo

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna

Tuhan

Roberto T. Añonuevo

Kasinglaki ng dulo ng hintuturo ang mga kontinente
ng impormasyon—parang panaginip o bangungot—
. . . . . . . . . . . . . . . .  . , ,at sa isang iglap, makagigiba ng dibdib
at bahay; at ang gusali, gaano man katagal ipinundar,
ay nakatakdang magwakas at magsilbi sa pagpapahaba
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ng mga bagong pampang.
Ingatan ang hintuturo.
Baka iyan ang lagusan tungo sa kubling-kamalayan.

Kapag naipit ang iyong daliri, o minalas na maputol
sa kung anong katwiran, ang karunungan ay espasyo
na magdiriwang sa siklo ng alingawngaw at kagutuman.

May sampung daliri, ngunit naiiba ang nakapagtuturo.

Ang memorya mo’y katumbas ng magagarang aklatan,
na magpapanalo sa ahedres at huhula ng mga bagyo.
Gayunman ay hindi ito madarama at walang pandama.

Mag-iisip kang nanunurot, at matututo ng panunumbat
ang bilyong daliring katumbas ng pindot o tinig o alon.

Gagayahin nila ang iyong daliri.

Hindi ba napahihinto ng lagnat ang trapik ng obrero
at ang mga palengke’y kontaminadong libingang
kahihindikang lingunin, kung hindi man dalawin?

Kumusta, kabalikat?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . Kung maglaho kang anino’y
tiyaking maililipat sa dulo ng aspile ang utak o haraya,
at mapasakamay ng iba.
(Ganiyan ang pagpapaliit ng uniberso sa isang berso.)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sa gayon, maireresiklo ang lihim
at katangahan at katotohanan, saka maaangkin ng iba
ang mga bantayog at libong limbagan.

Kapag nawala ka’y isisilang ang sangkatauhan.

Mapaiikot na ruleta ang mga lunggating ikinakahon,
ikinakarga, iniluluwas sa ngalan ng mga kasunduan.

Malalaos ang silbi ng raket at submarino, at mauuso
. . . . . . . . . .ang saranggolang lumulupig,
ngunit mananatili ang mga pambihirang hintuturo

para sa kapayapaan.

Ano nga ba iyan kung ihahambing sa maginhawang
paghinga? Magkano ang simoy ayon sa mga baraha
ng hinaharap?

Sapagkat nasa iyong hintuturo ang kawan ng balang
at nag-iisang uwak sa huklubang tuod ng bakood,
ingatan ang daliri.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .Ingatan ang dulo ng daliri.

At kung ang kabulaanan ay makagagaan ng puso,
makaaasang maitutuwid ng isang hinlalato
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ang paghuhugas ng kamay.

Ehersisyo sa Espasyo, ni Roberto T. Añonuevo

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna

Ehersisyo sa Espasyo

Roberto T. Añonuevo

1
Sayang
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ang puwang
kung walang
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .mga nilalang
na gaya mo
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .na gaya ko—
nagsasanib,
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . naghihiwalay
sa kawalan,
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .umiikot,
walang laman.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . Sayang.

2
Ang kalawakan
ay pagkakamali
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .kung tayo
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .at tayo lámang
ang natitirá,
ang tumitirá
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .sa planeta
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .kahit buhangin
ang posibilidad
ng mga planeta.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Ang uniberso
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ay pagkakamali
kung walang
ibang maláy
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .na taglay
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ang kamalayan
ng tanikala
ng mga tanong,
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .at ang gunita
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ay konstelasyon
ng tuldok
na walang
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .hangga’t
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .hanggahan.

3
Sa espasyong
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ito,
kung ang hakbang
mo’y hakbang.ko,

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ikaw
ay akong
mundong
sinliit
ng atomo.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Sa espasyong
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ito
ang sarili
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ang sarili
ang ikaw
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ang ako.

4
Ang lawak
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ang lalim
ang lapit
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ang taas
ng puwang
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ay ikaw
na nasa
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .aking loob.

5
Ang loob:
monotonong
simetriya
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ng bagay
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .na bagay
sa lakas mo
na lakas ko.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Ang hulagway
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .at ang anino
sa tambalang
Urong-
Sulong.

Isa pa:
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .matematika
ng bato
. . . . . . . . . . ..pabulusok
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .sa banging
nagpapatalbog
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ng tunog,
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ang balaning
di-nakikita
ngunit
. . . . . . . . . . . . . . .gumagalaw
kung hindi
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .nagpapagalaw,
tawagin man
itong

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .sungayang
. . . . . . . . . . . . . . . . . . .salamangka.

Ngunit
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .rumirikit
kung sungkî
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ang sukat
o sintunado
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ang tugmâ.
Kahanga-hanga,
walang bait,
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . walang lohika
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ngunit umiiral
na pananaginip
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ang talim
at hiwaga.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Hiwatig waring
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .>>>>.nasa dulo
ng kawad—
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . lumalaylay
na taytay
. . . . . . . . . . . . . . . . ang bukás
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .na palad.  .  .  .

6
Salamin
ng langit
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ang bundok
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .o batis,
parang luha
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .na lihim
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ng mata.
Ang dilim
. . . . . . . . . . . . . .na sumusuka
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ng liwanag,
ang wala
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .na simula
at wakas
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ng diwa.

Ang Tao na Nagsasalita sa Dilim, ni João Cabral de Melo Neto

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna

Salin ng “Homem falando no escuro,” ni João Cabral de Melo Neto          ng Brazil
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo

Ang Tao na Nagsasalita sa Dilim

Malalim at napakatahimik na pagninilay
ang nakapaloob sa gabing nasa piling;
sa loob ng gabi, sa loob ng pangarap na iisa ang espasyo at katahimikan.

Kislot ang pumukaw sa simula, na may pagaspas ng mga pakpak
na pawang bagwis ng kamatayan.
Tila ako nananaginip nang gising sa lahat ng sandali ng bawat araw.

Hindi ko alintanang sumulat ng taludtod ngunit sabay nating pinalalaya
ang mga sarili sa bawat tula.
Hindi magtatagal at hindi na sa atin ang isinulat, at wala nang matitira
sa iyo para sa naghihiyawang lungsod.

Tanging mga pangarap natin ang mahalaga ngayong gabi.
Kapuwa natin niyuyugyog ang katahimikan.
Sinasabing bahâ ang tanging kailangan, ngunit ni walang talàng lumitaw.

Ang Arboleda, ni Octavio Paz

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna

Ang Arboleda

Salin ng “La Arboleda” ni Octavio Paz ng Mexico.
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo

Dambuhala at solido
…………….. . . . . . . . ……..ngunit umuugoy,
ginugulpi ng hangin
……………. . . . . . .  ……….ngunit nakakadena,
humihikbi ng milyong dahon
na humahampas sa aking bintana.
 . . . . . . . . . . Aklasan ng mga punongkahoy,
sulak ng malamlam, berdeng tunog.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. Ang arboleda,
na biglang nanahimik,
. . . . . . . . . . . ay sapot ng mga pakô at sanga.
Ngunit may maaalab na párang,
. . . . . . . . . . . . . . . . .at ang mahulog sa lambat
nito—balisa,
. . . . . . . . . . . . . . .  .humihingal—
ay marahas at marikit,
isang hayop na maliksi’t mabangis,
ang lawas ng liwanag sa mga dahon:
 . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  .ang araw.

Sa kaliwa, sa tuktok ng pader,
. . . . . . . . .. .matimbang ang diwa kaysa kulay,
tila langit at hitik sa mga ulap,
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tisang asul na sanaw,
pinaliligiran ng tipak, gumuguhong bato,
. . . . . . . . . . . . . . . dumadausdos ang buhangin
sa embudo ng arboleda.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  .Sa gitnang rehiyon,
ang malalapot na patak ng tinta
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  .ay bumatik
sa papel na pinasisiklab ng kanluran;
itim halos ang naroroon,
. . . . . . . . . . . . . . . . .  .sa dulong timog-silangan,
na ang panginorin ay humahagulgol.
Ang lilim ay naging tanso,
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . sakâ kuminang.
. . . . . . . . . . . . . . . Tatlong uwak
ang naglagos sa lagablab at lumitaw muli,
. . . . . . . .  .wala ni sugat,
sa hungkag na sona: hindi sinag o lilim.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  .Ang mga ulap
ay unti-unting nalulusaw.

Sinindihan ang mga ilaw sa bahay.
Natipon sa bintana ang himpapawid.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .Ang patyo,
na ikinulong sa apat na dingding,
. . . . .. . . . . . . .  . . . . ..ay naging liblib na liblib.
Ito ang kaganapan ng realidad nito.
. . . . . . . . . . . . . . . .At ngayon, ang basurahan,
ang pasông wala ni halaman,
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .sa bulag na semento
ay walang ibang taglay kundi anino.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pumipinid ang espasyo
nang kusa.
. . .Marahang naninindak ang mga pangalan.

Stop weaponizing the law. No to illegal arrest. No to illegal detention. No to extrajudicial killing. Uphold human rights at all costs! Stand up against the climate of fear.

“Pa-Urania,” ni Joseph Brodsky

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna

Salin ng “To Urania,” ni Joseph Brodsky ng Russia at United States of America.
Salin sa eleganteng Filipino ni Roberto T. Añonuevo ng Filipinas.

Pa-Urania

Para kay I.A.

May hanggahan ang lahat, kabilang na ang dalamhati.
Maipapakò ng bintanang salamin ang titig, o kaya’y maiiwan
ng mga rehas ang dahon. Mapakakalansing ang mga susi,
at makapapalatak kang gaya ng langay-langayan.
Naikukubikong ng kalungkutan ang masumpungang tao.
Inaamóy ng kamelyo ang bakod na kahoy
sa pamamagitan ng mapaghinanakit na ilong;
hinihiwa ng perspektiba ang kahungkagan nang malalim
at pantay na pantay.
At ano ang espasyo kung hindi ang pagkawala ng láwas
sa bawat hatag na punto?
Kayâ higit na matanda si Urania sa kapatid na si Clio!
Sa tanglaw ng sinag-araw o ulingang lampara’y
makikita ang tuktok ng globo na wala ni anumang búhay,
makikita na wala itong itinatago, di tulad ng huling binanggit.
Hayun ang mga kagubatang hitik sa arandano,
ang mga ilog na ang mga tao’y nakapandadakma ng esturyon,
ang mga nayon na ang mga tigmak sa tubig na fonbuk
ay hindi mo na minamarkahan; lampas pasilangan
ay dumadaluyong ang kalawanging tagaytay; naglalasing
ang mga ilahás na mola sa matataas na damuhan;
lalong naninilaw ang mga butó sa pisngi
habang dumarami ang mga ito. At palampas pa sa silangan,
naroon ang mga bapor na akorasado o krusero’t
ang kalawakan ay tumitingkad na asul, gaya ng engkaheng salawal.

Isang Gabi at iba pang tula ni C.P. Cavafy

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna

Mga tula ni C.P. Cavafy (K.P. Kavafis)
Salin sa eleganteng Filipino ni Roberto T. Añonuevo

Isang Gabi

Ang silid ay maalikabok at gigiray-giray
na nakatago sa ibabaw ng wasak ng taberna.
Mula sa bintana ay matatanaw ang eskinita,
na marumi at makitid. Mula sa ibaba’y
dinig ang mga tinig ng mga obrero
na nagpupusoy at naghahalakhakan.

At doon, sa gastado’t mumurahing kama’y
inangkin ko ang katawan ng sinta, ang labing
sensuwal, mala-rosas, nakalalangong labi—
ang rosas na labi ng sensuwal na kaluguran
kaya kahit ngayon habang nagsusulat ako
makaraan ang ilang taon, sa aking tahanan,
ramdam ko pa rin ang labis na kalasingan.

Libingan ng Gramatikong si Lisiyas

Sa kanugnog, sa kanan papasok ng aklatan
ng Beirut, inilibing namin ang dalubhasang
gramatikong si Lisiyas. Naaangkop ang pook.
Inilagak namin siya sa mga bagay na pag-aari
niya at magugunita—mga tala, teksto, gramatika,
katha, tomo-tomong puna sa idyomang Griyego.
Sa gayon, makikita at mapagpupugayan namin
ang kaniyang libingan tuwing kami’y lalapit
sa mga aklat.

Sa Parehong Espasyo

Ang mga paligid ng bahay, sentro, at kapitbahayan
na natatanaw ko’t nilalakaran nang kung ilang taon.

Nilikha kita mula sa ligaya at sa pagdadalamhati:
Mula sa maraming pagkakataon at maraming bagay.

Ikaw ay naging lahat ng pagdama para sa akin.