panulaang internasyonal

Kung hangad mo ang pag-ibig, hayaan ang kabig ng dibdib, ni María Mercedes Carranza

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna
Salin ng “Si quieres amor que siga sus antojos,” ni María Mercedes Carranza ng Colombia
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo ng Filipinas

Kung hangad mo ang pag-ibig, hayaan ang kabig ng dibdib

Nalimot ko na ang lahat ng pangalan,
ang mga pangalan ng aking yumao at  mga anak.
Hindi ko makilala ang halimuyak ng aking bahay
o ang tunog pagpihit ng susi sa kandado ng pinto.

Hindi ko maalala ang taginting ng itinatanging boses,
ni hindi makita ang mga bagay na aking tinitingnan.
Nagwiwika ang mga salita nang hindi ko maintindihan,
ako ang estranghera sa matatalik na lansangan,
at walang ligaya o pighati ang makasusugat sa akin.

Binura ko ang aking apatnapung taon ng kasaysayan.
Mahal kita.

Stop weaponizing the law. No to illegal arrest. No to illegal detention. No to extrajudicial killing. Yes to human rights whatever it takes.

Advertisements

Pangwakas na Bulaklak ng Taglagas, ni Edith Södergran

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna

Salin ng “Höstens sista blomma,” ni Edith Södergran ng Finland
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo

Pangwakas na Bulaklak ng Taglagas

Ako ang pangwakas na bulaklak ng taglagas.
Inihele ako sa duyan ng tag-araw,
Itinadhana akong magbantay sa simoy Nórdiko;
sumiklab ang mapulang apoy
sa aking maputing pisngi.
Ako ang pangwakas na bulaklak ng taglagas.
Ako ang pinakabatàng butó ng patay na tagsibol,
At napakadalȋng mamatay bilang pangwakas.
Nakita ko ang lawàng kahanga-hanga’t bughaw,
Narinig ko ang pitlag ng puso ng patay na tag-araw,
Walang ibang butil ang kalis ko kundi kamatayan.

Ako ang pangwakas na bulaklak ng taglagas.
Nakita ko ang mabituing rurok ng taglagas;
Kimkim ko ang liwanag sa malalayong dapugan,
At napakadaling sundan ang parehong daan.
Ipipinid ko ang mga lagusan hanggang kamatayan.
Ako ang pangwakas na bulaklak ng taglagas.

Stop weaponizing the law. Anti-drugs campaign should not be used to trample human rights. No to illegal arrest. No to illegal detention. No to extra-judicial killing.

Ang Bata na may Retrato, ni Kyriakos Charalambides

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna

Salin ng tula ni Kyriakos Charalambides ng Cyprus
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo

Ang Bata na may Retrato

Ang bata na may hawak ng retrato,
ang retratong may lalim ng paningin niya
at nakabaligtad, ay nakatitig.

Pinaligiran siya ng madla; at nakatimo
sa mga mata niya ang munting retrato,
na malaking pasanin o ang kabaligtaran,
malaking pasanin sa tingin ngunit kayliit
kung isasabalikat, at higit na maliit
kapag nasa kaniyang kamay.

Nasa gitna siya ng madlang humihiyaw
nang pahimig, at tangan niya ang retrato
nang pabaligtad; bumagabag sa akin ito.

Nilapitan ko siya’t sumenyas ng mga kaanak
niya, o ng mga arko at tinig na pumirmi
sa panahon at lubos na walang tinag.

Ang retrato ay kahawig ng kaniyang ama.
Iniunat ko iyon nang patuwid, ngunit nakita
kong nakatiwarik pa rin ang lalaki.

Gaya ng hari, ng sota, at ng reyna,
na kapag binaligtad at tinanaw, ay tuwid
pa rin ang itsura, ang lalaking ito,
kapag tiningnan nang tuwid, ay ano’t
nakatiwarik at matiim na nakatitig.

Stop weaponizing the law. No to illegal arrest. No to illegal detention. Uphold human rights at all costs.

Tatlong Tula ni Sagawa Chika

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna

Salin ng mga tula ni Sagawa Chika ng Japan
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo

Larawan ko

Nagulantang ang mga taganayon nang kumuliling ang telepono.
Ibig bang sabihin nito’y kailangan nating lumipat ng bahay?
Nataranta ang alkalde at hinubad ang kaniyang asul na diyaket.
Oo, totoo ang nasasaad sa listahan ng pangangailangan ni Ina.
Paalam, asul na nayon! Humahabol sa inyo ang tag-araw
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gaya ng ilog.
Ang tandang na may pulang sombrero’y bumabâ sa walang
katao-taong estasyon.

Kalawanging patalim

Inakyat ng asul na takipsilim ang bintana.
Nagpatayon-tayon ang lampara, gaya ng leeg ng babae.
Naglagos sa silid ang makutim na simoy; inilatag ang kumot.
Ang mga aklat, tinta, at kalawanging patalim ay unti-unting
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ninanakaw ang buhay mula sa akin.

Habang ang lahat ay nakaismid,
ang magdamag ay ano’t napasakamay ko na.

Kabayong bughaw

. . . . . . .  . Sumapit ang kabayong winawasak ang bundok at nauulol. Mula sa araw na iyon ay lumamon lámang siya ng bughaw na pagkain. Tinina ng tag-araw sa bughaw ang mga mata at manggas ng mga babae, pagdaka’y malugod na nagpaikot-ikot sa plasa.

. . . . . . .  .Ang mga suki sa terasa ay humitit ng napakaraming sigarilyo, na nagbunga para isilang ang mumunting bilog na kahig-manok sa mga buhok ng dalaga.

. . . . . . .  .Dapat itapon gaya ng panyo ang malulungkot na gunita. Kung maiwawaksi ko lámang sa isip ang pag-ibig at ang panghihinayang, at ang makikintab na sapatos!

. . . . . . .  .Iniligtas ako sa paglundag mula sa ikalawang palapag.

. . . . . . .  .Bumangon ang dagat tungo sa kalangitan.

Yes to human rights. No to illegal arrest. No to illegal detention. No to bogus operation.

Isang Selyong Personal, ni Olga Orozco

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna

Salin ng “El sello personal,” ni Olga Orozco ng Argentina
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo

Isang Selyong Personal

ni Olga Orozco

Ito ang aking mga paa, ang sablay sa akin pagkasilang,
at, kung hindi ito makalipad, ay malinaw na pangungusap
para bumulusok muli
sa ilalim ng walang taros na gulong ng zodyak.
Hindi hadlang ito para sa templo o tungkong bato.
Dalawang paa lámang, na pawang anfibyo, enigmatiko,
malaon, gaya ng dalawang anghel na pinilay ng pagguho
. . . .  . . . . ng lansangan.
Dalawang paa ito para sa landas,
hakbang kada hakbang sa lahat ng bangkay,
umaakyat na hinlalaki o sakong sa ibabaw ng kamatayan,
mga bilanggo ng selda ng gabing kagilid ko’t dapat lampasan.
Ang mga paa ko’y tumatawid sa mga bága o sa mga patalim,
na tinatakán ng bakal ng Sampung Utos:
Dalawang anonimong martir na nagpipilit na magsimula,
handang banggain ang mga pinid na pinto ng planeta, at iwan
ang kanilang mga bakás ng alikabok at pagsunod gaya ng isa
pang bakás na halos di-makita sa buhawing winawalis
 . . . . . . . .ang hanggahan.
Ang aking mga paa, mga maestro ng daigdig,
mga paa ng tumatákas na panginorin,
pinakinis na hiyas sa hininga ng araw at may salát ng mga graba:
Dalawang maningning na suwail na ngumangasab sa búkas ko
sa mga kalansay ng kasalukuyan,
nangagkalat habang lumalampas sa senyas ng lupang pangako
na nagbabago ng puwesto, dumudulas sa mga damo,
habang ako’y sumusulong.
Anung walang silbing instrumento sa pasukan at labasan!
At walang ebidensiya matapos ang maraming paglalakbay
sa parehong frontera,
walang selyo ng predestinasyon sa ilalim ng aking talampakan.
Mayroon lámang bangin sa pagitan ng dalawa,
ang di-mapipigil na pagkawala na humihila lagi sa akin pasulong
at ang bulong na ito ng pagtatagpo’t paghihiwalay kada hakbang.
Kahanga-hanga at kaawa-awang kalagayan!
Nahulog ako sa bitag nitong dalawang paa,
gaya ng bihag ng langit o impiyerno na bigong nagtatanong
hinggil sa kaniyang kauri,
na hindi nakauunawa sa mga buto niya o sa kaniyang balát,
o kahit sa pagsisikap ng gaya ng nag-iisang salagubang,
ang pagtatambol na nanánawágan sa eternal na pagbabalik.
At saan magtutungo ang dambuhalang ito—maalamat,
kagila-gilalas—na ibinubukad ang kaniyang buháy na laberinto
tulad ng bangungot,
naririto, nakapako sa pagkakatayô,
sa dalawang deliryong takas ng bulâ, sa ilalim ng bahâ?

Yes to human rights. No to illegal arrest. No to illegal detention. No to bogus operation.

Terasa, ni Vittorio Sereni

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna

Salin ng tulang “Terrazza,” ni Vittorio Sereni ng Italy
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo

Terasa

Sinaklot bigla tayo ng magdamag.
. . . . . . . .  . . . . . . . . .  . .. . . .Hindi mo na batid
kung saan nagwawakas ang lawa;
Tanging ang mga laguklok
ang sumasalipadpad sa ating búhay
sa ilalim ng nakabiting terasa.

Lahat tayo’y pigil-hininga’t nakalambitin
sa píping pangyayari ngayong gabi
nang pasinagan ng barkong de-torpedong
sumiyasat sa atin, pagdaka’y naglaho palikô.

No to war. Yes to peace and social justice. No to illegal arrest.

Penomena, ni David Gascoyne

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna
Salin ng “Phenomena,” ni David Gascoyne ng United Kingdom
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo

Penomena

. . . . . . . .Panahon iyon ng tag-init. May kung sinong ang damit ay nakalimot wari kung sino ang may suot nito at lumitaw sa akin sa dulo ng hinto ng usapan. Kaakit-akit siya at pinagbawalan ko siyang tumawid sa aking patungan ng paa. Wala ni babala, nagbago mulang bughaw hanggang lila, ang kalangitan ng gabi ay nagdusa sa di-mabilang na pag-ulan ng bulalakaw mula sa kabilang panig ng kortina, at ang mga portkulis ay bumabâ gaya ng mga pilik.
. . . . . . . .Umasim ang gatas sa pagtatangka nitong iwasan ang sentripugal na hatak ng batik sa balát nito. Lahat ay umuumbok sa rabaw. Ang pangwakas na pag-asa ko’y bawasan ang barometrikong diin kahit paano para makatakas nang buháy mula sa ilalim.
. . . . . . . .Sa dulo, natatandaan kong hindi niya mismo kailangang magpasiya, yamang ang kaniyang tadhana ay sapat na katwiran para sa balasik ng mga elemento. Inilipat ko ang pahina. Wala nang makalilito pa sa paraan kung paanong ang mga salita ay umahon sa mga pook na pinaglimbagan nito, lumutang-lutang sa hangin sa distansiyang tinatayang anim na pulgada mula sa aking mukha, at sa wakas, nang hindi binubulabog ang aking impresyon sa kanilang nakagawiang di-pagkatinag, at nalusaw sa lumalaganap na karimlan. Gaya ng nawika ko, panahon iyon ng tag-init, at ang kidlat ay halos maupos sa pagsisikap na maabot ang luningning. Bigla kong nalimutan kung ano ang ginagawa ko, at ang lupa sa ilalim ng aking talampakan ay lumambot sa puwersa ng gravedad ko, at nagsimulang dumausdos pababa, nang may tunog ng malayong pagsabog.

No to war. No to illegal arrest. No to illegal detention.

Salmo I, ni Georg Trakl

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna
Salin ng “Psalm I,” ni Georg Trakl ng Austria.
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo.

Salmo I

Ikalawang Bersiyon

Para kay Karl Kraus

May liwanag na pinawi nang lubos ng hihip ng hangin.
May poso ng bayan na iniwan ng lasengggo noong hapon.
May ubasan, na sunog at itim, na sinapot ng mga gagamba.
May silid na pinaputi nila sa pamamagitan ng gatas.
Yumao ang siraulo. May pulô doon sa Timog Dagat
na tumatanggap sa Diyos ng Araw. Hinataw ang mga tambol.
Isinasayaw ng mga lalaki ang isinasadulang digma.
Kumekembot ang mga babaeng may palamuti ng mga dahon
at bulaklak, kapag umaawit ang dagat. O naglahong paraiso!

Iniwan ng mga diwata ang mga bulawang kahuyan.
Inilibing ang estranghero. Pumatak ang nangangatal na ulan.
Ang anak ni Pan ay lumitaw sa anyo ng manggagawa
na umiidlip kapag tanghali sa mainit na aspaltadong daan.
Ang mga dalaginding ay nakabihis sa lubos na karalitaan!
May mga silid na hitik sa mga kuwerdas at sonata.
May mga nagyayakap na anino sa malabong salamin.
Sa mga bintana ng ospital nagpapainit ang mga pasyente.
Hatid ng puting bapor ang nakahahawang duguang sakit.

Lumitaw ang kakatwang kapatid sa masamang bangungot
ng ibang tao. Nilarô ng kaniyang kapatid ang mga bituin
sa sukal ng mga abelyana. Ang estudyante, na tila kapares,
ay tinitigan siya mula sa bintana.
Sa likod niya’y nakatayô ang kaniyang patay na kapatid,
o di kaya’y naglalakad sa paikot-ikot na hagdan.
Sa lilim ng kayumangging kantanyas namumutla ang nobisyo.
Tumakipsilim sa hardin. Kumampay ang mga paniki sa klawstro.

Huminto maglaro ang mga bata ng mayordomo’t naghanap
ng mga ginto sa kalangitan.
Pangwakas na kuwerdas ng kuwarteto. Tumakbo ang bulag
na batang babae na nangangatog sa kahabaan ng abenida,
at pagdaka’y nangapâ ang anino niya sa malalamig na pader,
na pinalilibutan ng mga kuwentong-ada at sagradong alamat.

May hungkag na bangka na tuwing gabi’y tinatangay ng alon
sa maitim na estero.
Sa malamlam na sinaunang asilo, naaagnas ang mga bangkay.
Ang mga patay na ulila ay nakahiga sa gilid ng pader ng hardin.
Lumabas sa abuhing silid ang mga anghel na putikan ang bagwis.
Sumungaw sa kanilang nanganinilaw na pilik ang mga uod.
Madilim at pípi ang plasa sa harap ng simbahan, gaya noong dati.
Sa pinilakang talampakan nagpadulas ang dating mga búhay,
at ang lilim ng kondenado ay lumusong sa humihikbing tubigan.
Pinaglaruan ng salamangkero sa kaniyang hukay ang mga ahas.

Sa rabaw ng talaksan ng mga bungô, umalimbukad ang gintong
paningin ng Maykapal.

Dictatorship is no joke. Respect human rights. No to illegal arrest. Stop illegal detention.

Wika ni Idyanale, ni Roberto T. Añonuevo

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna

Wika ni Idyanale

Roberto T. Añonuevo

Para kay Ann Sherina

Ang pangalan sa aking dibdib ang pangalan na iyong inibig. Nasa loob ng pangalan ang kagubatang taglay ang sari-saring hayop, ibon, kulisap at iba pang nilalang. Ang kagubatang ito ay kisapmatang nagiging bonsai kung iibigin mo, halimbawa kung nayayamot sa makukulit na lamok o alitaptap. Ang bonsai ay patutubuin mo sa iyong palad, at magkakabagwis sakâ iibis paimbulog, at habang lumalaon, maaaring malimot mo ang mga punongkahoy, palumpong, damo, at kung ano-ano pang halaman, gaya sa matatandang kuwento, kapag nalilibang pagtingala sa himpapawid. Ngunit magbabalik sa lupa ang pangalan, at magdiriwang ang buong santinakpan. Maririnig ng lupa ang salita, at kung magkaroon man ng samot na balita, ang balitang ito ay pangalan na iniibig ka at nagkataong iniibig mo rin — at umiindak, umaawit, tumutula kahit pa nasa loob ng pinakamalupit, pinakamabangis na bilibid o yungib.

Stop illegal arrest. No to kidnapping. No to illegal detention.

Magsasalita ako hinggil sa pag-asa, ni César Vallejo

/ Roberto Añonuevo / Mag-iwan ng puna

Magsasalita ako hinggil sa pag-asa

Salin ng “Voy a hablar de la esperanza,” ni César Vallejo
Salin sa eleganteng Filipino ni Roberto T. Añonuevo

. . . . . . . . . .Hindi ako nagdurusa sa hapding ito bilang César Vallejo. Hindi ako nasasaktan bilang artista, bilang tao, o bilang karaniwang nilalang. Hindi ako nagdurusa sa kirot na ito bilang Katoliko o Muslim o ateista. Sadyang may hapdi sa akin ngayon. Kahit hindi ako si César Vallejo, pagdurusahan ko pa rin ito. Hindi man ako artista’y pagdurusuhan ko pa rin ito. Hindi man ako tao o nilalang ay pagdurusahan ko pa rin ito. Hindi man ako Katoliko o Muslim o ateista, pagdurusuhan ko pa rin ito. Nararanasan ko ngayon ang sakít mula sa kailaliman. Ngayon ay sadyang tumatagos sa akin ang hapdi.

. . . . . . . . . .Nasasaktan ako ngayon nang walang paliwanag. Napakalalim ng aking sakít, na wala itong sanhi o hindi nawawalan ng sanhi sa sandaling ito. Ano ang ugat nito? Nasaan ang bagay na napakahalaga, na maaaring magwakas ang sanhi nito? Ang sanhi nito ay wala; at walang makapipigil sa magiging sanhi nito. Dahil bakit lumitaw ang hapding ito, nang dahil sa sarili? Ang hapdi ko’y nagmumula sa habagat, o amihan, gaya ng mga bugok na itlog na iniluluwal sa simoy ng ilang kakatwang ibon. Kung patay ang aking mapapangasawa, ang hapdi ay katumbas niyon. Kung laslasin nila ang aking leeg, ang kirot ay pareho lámang. Kung ang búhay, samakatwid, ay naiiba, ang sakít ay sadyang magkapareho. Ngayon ay nagdurusa ako nang higit na mataas. Ngayon ay sadyang nadarama ko ang sakít.

. . . . . . . . . .Sinisipat ko ang hapdi ng nagugutom na tao, at nabatid ko na ang kaniyang gutom ay higit sa aking pagdurusa, na kung ako’y mag-aayuno hanggang mamatay, kahit paano’y may susupling na dahon ng damo mula sa aking libingan. Katulad din sa gaya ng mangingibig! Nakabubúhay ang kaniyang dugo, na taliwas sa aking walang ugat at walang silbi!

. . . . . . . . . .Naniniwala ako na magpahangga ngayon, ang lahat ng bagay sa uniberso ay hindi makaiiwas na maging mga magulang o anak. Ngunit masdan ang aking hapdi ngayon na hindi magulang o anak. Wala itong likod upang kumulimlim, o wala itong sapat na dibdib para lumiwayway, at kung ilalagak sa madilim na silid, hindi ito makapagbibigay ng liwanag, at kung ilalagay naman sa maliwanag na silid, ni hindi ito makapagbibigay ng anino. Ngayon ay nagdurusa ako anuman ang mangyari. Sadyang tagos ngayon sa aking loob ang sakít.

Stop illegal arrest. No to illegal detention. No to kidnapping.