Ang Hinagpis ng Hukluban, ni Charles Baudelaire

Salin ng “Le Désespoir de la vieille,” ni Charles Baudelaire
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo

Ang Hinagpis ng Hukluban

Natuwa ang maliit na huklubang babae nang makita ang magandang batang kinagigiliwan ng lahat at sinisikap amuin—ang kaakit-akit na nilalang na sinrupok ng maliit na matandang babae, na bungal at kalbo. At lumapit siya sa bata, upang masilayan ng bata ang tuwa sa kaniyang mukha, at makisaya sa piling nito. Ngunit ang nahintakutang paslit ay pumiglas palayo sa mga haplos ng maliit na huklubang babae, at nagngangawa na lumukob sa bahay. Pagdaka’y napaurong ang matandang babae at nagpasiyang mag-isa, at napagibik sa sulok, saka winika: “Ay, lumipas na ang panahon, para sa aming matatanda, na mapaligaya kahit ang isang musmos; at ngayon, sinisindak namin ang mga paslit na batang ibig naming mahalin.”

No to military junta. No to coup d’état. No to dictatorship. Yes to humanity. Yes to poetry!

Mga buhok ng mga bata, ni Gabriela Mistral

Salin ng “Los cabellos de los niños,” ni Gabriela Mistral ng Chile
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo ng Filipinas

Mga Buhok ng mga Bata

Malalambot na buhok, buhok na taglay ang lahat ng kalambutan ng daigdig: kung wala kayo sa aking kandungan, anong seda ang aking kalulugdan? Kay tamis ang paglipas ng araw dahil sa gayong seda, kay tamis ang pagkain, kay tamis ang antigong pighati, kahit sa ilang oras na dumulas yaon sa pagitan ng mga kamay.

. . . . . . .Idampi yaon sa aking pisngi; ipaikid-ikid yaon, gaya ng mga bulaklak, sa aking kandungan; hayaang itirintas ko iyon upang pabawahin ang aking kirot, upang palawakin ang liwanag na abot nito habang unti-unting nauupos sa sandaling ito.

. . . . . . .Kapag nakapiling ang Diyos isang araw, hindi ko ibig na paginhawin ng mga pakpak ng anghel ang mga gasgas sa aking puso; ibig kong isaboy sa bughaw na langit ang buhok ng mga bata na aking minamahal, upang hayaang hipan yaon ng simoy padampî sa mukha ko nang walang hanggan!

Alulong, ni Allen Ginsberg

Salin ng “Howl,” ni Allen Ginsberg ng USA
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo

Alulóng

Para kay Carl Solomon

I
Nakita ko ang matitinik na utak ng aking henerasyon na winasak ng kabaliwan,
. . . . . . .nagugutom nabuburyong nahuhubdan,
hila-hila ang kani-kanilang sarili sa mga negrong kalye kapag madaling-araw
. . . . . . .para magkaamats, mga anghel na jeproks na lumiliyab para sa ugnayang makalangit dulot ng bateryang kumikisap sa loob ng makinarya ng gabi,
. . . . . . .na luklukan ng karukhaan at gusgusin at sabóg na nakatalungkong humihithit
sa karimlang sobrenatural ng mga nagyeyelong baláy na lumulutang sa tuktok
. . . . . . .ng mga lungsod na nagninilay sa jazz, na ibinunyag ang kanilang isip sa Langit
sa lilim ng El at nasilayan ang mga Mahometanong anghel na sumusuray sa bubong
. . . . . . .ng barumbarong na nagliliwanag, na nakapasá sa mga unibersidad nang may maningning na matang sabóg sa Arkansas at trahedyang mala-Blake sa mga iskolar
. . . . . . .ng digmaan, na sinipa mula sa mga akademya dahil inakalang búang at nagpapa-
lathala ng mga awiting bastos sa mga bintana ng bungo, na nangangatal nang nakabrip
. . . . . . .sa mga libagíng silid, nagsisindi ng pera sa mga basurahan, at inuulinig sa rabaw ng dingding ang Sindak, at pinagdadampot dahil sa kanilang bulbuling balbas
. . . . . . .na nagbabalik sa Laredo na may sinturon ng tsongki para sa New York,
na kumakain ng apoy sa mga pintadong hotel o tumutungga ng turpentina sa Paradise . . . . . . .Alley, kamatayan, o pinupurgatoryo ang kanilang lawas gabi-gabi sa mga panaginip, sa mga droga, naaalimpungatan dahil sa bangungot, alkohol at burat at . . . . . .. . . . . .walang hanggahang bayag, di-maihahambing na mga kalyeng bulág ng kumakatal na ulap at kidlat sa isipang lumulundag tungo sa mga polo ng Canada & Paterson,
. . . . . .pinagliliwanag ang lahat ng walang tinag sa mundo ng Panahon na nakapagitan,
Peyoteng tumaliptip sa mga bulwagan, bakuran ng berdeng punong sementeryong . . . . . .. . . . . .sumisilang, pagkalasing sa alak habang nasa bubong, o harapan ng tindahang  . . . . . .. . . . . .sari-sari na adik sa damong neon na kumukutitap na ilaw-trapiko, araw at buwan . . . . .    .at pintig ng punongkahoy sa humahalihaw na otonyong madaling-araw ng . . . . . .. . . . . .. . . Brooklyn, nanggagalaiting sinesera at mabuting hari ng liwanag ng diwa,
na ikinadena ang kanilang mga sarili sa mga sabwey para sa eternal na biyahe mulang
. . . . . .Battery hanggang sagradong Bronx nang may amats Benzedrine hanggang ang . . . . . .. . ..ingay ng mga kotse at bata ay pukawin silang nanginginig nang bangas ang bibig at . . . . . .bugbog ang kulimlim na utak na natuyot sa katalinuhan sa gastadong sinag ng . . . . . .. . . . ..Zoo,
na nalunod buong gabi sa submarinong sinag ng Bickford’s na lutang at nakaupo sa
. . . . . .mapusyaw na serbesang dapithapon sa nakahihindik na Fugazzi’s, nakikinig sa . . . . . .. . . . pagputok ng wakas mula sa idrohenong jukbax,
na patuloy na nagsasalaysay nang pitumpung oras mulang parke hanggang bahay
. . . . . .hanggang bar hanggang Bellevue hanggang museo hanggang Brooklyn Bridge,
. . . . . .bigong batalyon ng platonikong tsismosong lumulundag sa kababawan ng sunog-
. . . . . .ligtasan sa mga bintana ng Empire State palabas ng buwan,
tumatalak sumisigaw sumusúka bumubulong ng mga katotohanan at gunita
. . . . . .at anekdota at tadyak sa mata at rindi ng mga ospital at bilangguan at digma,
buong kaisipang isinukang tandang-tanda sa loob ng pitong araw at gabi
. . . . . .taglay ang matang kumikislap, karne para sa Sinagoga at inihasik sa kalye,
na naglaho sa kung saang Zen New Jersey na iniwan ang bakas ng malabong
. . . . . .larawang pamposkard ng Atlantic City Hall,
pinagdurusahan ang Silanganing pagpapawís at Tanseryanong pulbos-buto, at
. . . . . .sakit-ng-ulo ng China, idinuwal ang walang kuwentang pamatay-gutom na
. . . . . .madilim magarang silid ng Newark,
na magdamag na gumagala nang paikot-ikot sa mga riles ng tren,
. . . . . .at nag-iisip kung saan patutungo at saan nagtungo, hindi mag-iiwan ng mga wasak . . . . . .na puso
na nagsisindi ng sigarilyo sa mga kotse kotse kotse na rumaraket sa niyebe tungo sa
. . . . . .malulungkot na bukirin sa impong gabi,
na nag-aral ng Plotinus Poe San Juan de la Cruz telepatiya at bop kaballa dahil ang
. . . . . .kosmos ay kusang pumipitlag sa kanilang talampakan sa Kansas,
na isinanla iyon sa mga lansangan ng Idaho na naghahanap ng bisyonaryong Indiyong
. . . . . .anghel, na inakalang baliw lamang sila nang magningning ang Baltimore sa
. . . . . .kaluwalhatiang sobrenatural,
na tumalon sa mga limosina kapiling ang Chino ng Oklahoma dahil sa tulak ng
. . . . . .otonyong hatinggabing may sinag-kalyeng ulan sa bayan,
na sumunggab nang gutom at mag-isa sa Houston sa paghahagilap ng Jazz o sex o
. . . . . .sopas, at sinundan ang matalas na Español upang makipag-usap
. . . . . .sa America at Eternidad, isang walang kapag-a-pag-asang tungkulin, at kaya
. . . . . .sumakay ng barko pa-Africa,
na naglaho sa mga bulkan ng Mexico at walang iniwan kundi ang anino ng pantalong
. . . . . .maong at ang lava at ang abo ng panulaan na isinabog sa dapugang Chicago,
na muling lumitaw sa West Coast para imbestigahan ang FBI na balbasarado at . . . . . .. . . . . .. . . nakasalawal at may malalaking matang pasipista na seksi sa maitim na balát at . . . . . .. . . . nagpapakalat ng di-maarok na polyeto,
na pinapasò ng sigarilyo ang mga brasong nagpoprotesta sa narkotiko-tabakong usok
. . . . . .ng Kapitalismo,
na nagpapalaganap ng mga Superkomunistang polyeto sa Union Square, umiiyak at
. . . . . .naghuhubad habang ang mga sirena ng Los Alamos ay pinahahagulgol sila, at . . . . . .. . . . . pinahahagulhol ang Wall, habang humahagulhol ang barko ng Staten Island,
na nalugmok sa kaiiyak sa mapuputing himnasyos nang lastag
. . . . . .at nanginginig sa harap ng makinarya ng ibang kalansay,
na sinakmal sa leeg ang mga detektib at napasigaw sa tuwa sa loob ng kotse ng pulis
. . . . . .dahil sa tangkang di maituturing na krimen kundi ang kanilang ilahas na balak na . . . . . .. . pederastiya at paglalasing,
na umaalulong nang nakaluhod sa sabwey at hinihila palayo sa bintana habang
. . . . . .iwinawagay ang mga uten at manuskrito,
na hinayaan ang kanilang sariling kantutin sa puwit ng mga banal na nakamotorsiklo, at
. . . . . .malugod na sumigaw,
na pinasabog at tinangay ng mga diwatang tao, mga marinero, hinahaplos ng Atlantiko
. . . . . .at pag-ibig na Caribe,
na kumandi sa umaga sa gabi sa hardin ng rosas at sa damuhan sa mga publikong
. . . . . .parke at sementeryo, nagkakalat ng kanilang tamod nang libre sa sinumang
. . . . . .maaaring dumating,
na sinisinok nang walang katapusan at nagsisikap kiligin ngunit nagwawakas sa
. . . . . .paghikbi sa likod ng harang sa Paliguang Turko noong ang bulawan & hubad na
. . . . . .anghel ay dumating upang tusukin sila ng espada,
na nawalan ng kanilang mga binatang parausan sa tatlong daga ng kapalaran—ang
. . . . . .isang-matang daga ng dolyar na heterosexual ang isang-matang daga ng . . . . . .. . . . . .. . . . . kumikindat pagkalabas ng sinapupunan at ang isang-matang daga na walang . . . . . .. . . . . ginagawa kundi kumubabaw sa puwit at lagutin ang bulawang intelektuwal na . . . . . .. . . hibla ng hablon ng artesano,
na esktatikong kumantot at di-matighaw ng bote ng serbesa isang mahal na pakete
. . . . . .ng sigarilyo ang kandila at nahulog sa kama, at patuloy na bumulusok sa sahig . . . . . .. . . . . pababa ng bulwagan at winakasan ang pagkahimatay sa pader na may bisyon ng . . . . . .. . ultimong puke at nilabasan paiwas sa pangwakas na putok ng kamalayan,
na pinatamis ang pagdukot sa milyong dalagitang nangangatal habang papalubog ang
. . . . . .araw, at pulang-pula ang mata sa umaga ngunit handang patamisin ang
. . . . . .pagdukot ng liwayway, inilalantad ang kanilang puwit, sa ilalim ng mga kamalig
. . . . . .at nakahubad sa lawa,
na naglakwatsa para magpaputa sa Colorado doon sa samot na nakaw na kotseng
. . . . . .panggabi, N.C., bayaning lihim nitong mga tula, oragon at Adonis ng Denver-joy
. . . . . .sa alaala ng kaniyang di-mabilang na pakikipagtalik sa mga dalagita sa mga . . . . . .. . . . . .. . bakanteng lote & bakurang kainan, marurupok na upuan sa mga sinehan, sa mga . . . . . .. . tuktok ng bundok sa mga yungib o sa piling ng mga patpating weytres
na nagbubuyangyang ng palda sa pamilyar na bangketa & lalo na sa sekretong
. . . . . .solipsismo sa mga kubeta ng gasolinahan, & mga eskinita ng bayan,
na nakatulog sa kasumpa-sumpang pelikula, at nanaginip, at nagising nang bigla
. . . . . .sa Manhattan, at iniahon ang kanilang mga sarili sa mga silong kahit may tamà
. . . . . .pa sa piling ng walang pusong tukô at rimarim ng mga bakal na pangarap ng Third . . . . . . Avenue, & napasubasob sa mga opisina ng kawalang-trabaho,
na naglakad nang buong gabi na tigmak sa dugo ang sapatos sa tumpok ng niyebe sa
. . . . . .piyer na naghihintay ng pinto sa East River upang buksan ang silid na puno ng . . . . . .. . . . . singaw at opyo,
na nilikha ang dakilang dula ng pagpapatiwakal sa apartment sa matatarik na pasig ng
. . . . . .Hudson sa ilalim ng asul na liwanag ng buwan noong panahon ng digmaan, & ang . . . . . .. . kanilang mga ulo’y puputungan ng lawrel ng pagkagunaw,
na kumain ng binulalong tupa ng haraya o nilantakan ang alimango mula sa mabanlik
. . . . . .na ilog ng Bowery,
na itinangis ang romansa sa mga kalye katabi ang kanilang karitong hitik sa mga
. . . . . .sibuyas at nakatutulig na musika,
na umupo sa mga kahon at humingal sa karimlan sa ilalim ng tulay, at bumangon
. . . . . .upang bumuo ng mga sembalo sa kanilang mga atiko,
na umubo-ubo sa ikaanim na palapag ng Harlem na kinoronahan ng apoy sa lilim ng
. . . . . .tisikong langit na pinalibutan ng mga kahon-kahong kahel ng teolohiya,
na sumulat-sulat buong gabi habang rumarakenrol sa matatayog na bulong na sa
. . . . . .dilawang umaga’y nagiging saknong ng kawalang-saysay,
na nagluto ng bulok na karne ng hayop at kinuha ang baga puso paa buntot at ginawang
. . . . . .sinigang & tortilya, at nanaginip ng purong kaharian ng gulay,
na inilusong ang mga sarili sa trak ng karne para maghanap ng itlog,
na itinapon ang kanilang relo sa bubong upang maibilang ang balota sa Eternidad,
. . . . . .Malaya sa Panahon, & bumabagsak araw-araw sa kanilang mga ulo ang
. . . . . .alarmang orasan hanggang susunod na dekada,
na nilalaslas ang kanilang pulso nang tatlong sunod ngunit nangabigo,
na sumuko at napilitang magbukas ng tindahan ng mga antigo at doon nila natantong
. . . . . .tumatanda sila’t lumuluha,
na sinilaban nang buháy sa kanilang de-ilong amerikana sa Madison Avenue,
. . . . . .sa gitna ng palahaw ng mabibigat na berso at langong takatak ng sampanaw
na sandata ng moda, at nitrogliserinang halakhak ng mga Diwata
. . . . . .ng anunsiyo at mustasang gas ng mga balakyot na editor, o kaya’y
. . . . . .sinagasaan ng lasenggong taxi ng Absolutong Realidad,
na lumundag sa Brooklyn Bridge at totoong naganap ito at naglakad palayo nang di-
. . . . . .nakikilala at nalimot tungo sa malamultong pagkamalagihay sa mga pansitang
. . . . . .eskinita ng Chinatown & trak ng bumbero, ni wala man lang libreng bote ng
. . . . . .serbesa,
na kumanta nang malakas nang lampas sa bintana dahil sa panlulumo,
na nahulog sa labas ng bintana ng sabwey, tumalon sa maruming Passaic, nilundagan
. . . . . .ang mga negro, humagulgol sa lansangan, sumayaw nang nakayapak sa mga . . . . . .. . . . . bubog ng bote ng alak, binasag ang mga ponograpong plaka ng nostalhikong . . . . . .. . . . . .. Ewropeo noong dekada 1930 na Alemang jazz, tinungga ang wiski at sumúka at . . . . . .. . . umungol sa duguang kubeta, umungol sa kanilang mga tainga at sa putok ng . . . . . .. . . . . dambuhalang silbato ng bapor,
na sinuwag ang mga haywey ng nakaraan, tinatahak ang bawat de-koryerteng selda ng
. . . . . .Golgothang bantay-sarado, o pagbabanyuhay ng Birmingham jazz,
na bumiyahe panayon nang pitumpu’t dalawang oras upang alamin lamang kung may
. . . . . .bisyon ako o may bisyon ka o may bisyon siya upang matuklasan ang Eternidad,
na naglakbay pa-Denver, na namatay sa Denver, na nagbalik sa Denver, at bigong
. . . . . .naghintay, na binantayan ang Denver, at nagmukmok nang mag-isa sa Denver,
. . . . . .at sa wakas ay lumayas upang tuklasin ang Panahon, & ngayon nalulungkot ang . . . . . .. . . Denver para sa kaniyang mga bayani,
na pawang napaluhod sa mga walang pag-asang katedral na ipinagdarasal ang
. . . . . .kaligtasan ng bawat isa at ang liwanag at ang súso, hanggang paningningin ng
. . . . . .kaluluwa ang buhok nito sa isang kisap,
na iniuntog ang kanilang isipan sa kulungan habang hinihintay ang mga imposibleng
. . . . . .kriminal na may ginintuang ulo at ang gayuma ng realidad sa kanilang mga . . . . . .. . . . . .. pusong umaawit ng matatamis na blues sa Alcatraz,
na nagretiro sa Mexico upang linangin ang nakagawian, o sa Rocky Mount upang . . . . . .. . . . . .. makisimpatya kay Buddha o sa mga Tangher hanggang sa mga bata o sa . . . . . .. . . . . .. . . . . Katimugang Pasipiko hanggang sa itim na lokomotora o mulang Harvard . . . . . .. . . . . .. . . . hanggang Narcissus hanggang Woodlawn hanggang kadena ng margarita o . . . . . .. . . . . .. ..libingan,
na naggigiit ng mga paglilitis ng bait na nag-aakusa sa radyo ng hipnotismo & naiwang
. . . . . .mag-isa sa kanilang kabaliwan & sa kanilang mga kamay & sa mga hurado ng . . . . . .. . . . . bitay,
na pumukol ng patatas na salad sa mga tagapanayam ng CCNY hinggil sa Dadaismo at
. . . . . .pagkaraan ay itinanghal ang kanilang mga sarili nang kalbo at sa arleking
. . . . . .talumpati ng pagpapatiwakal sa hagdang granate ng manikomyo, humihiling ng . . . . . .. . agarang lobotomiya,.
at ang ibinigay sa kanila’y ang kongkretong kawalan ng insulin metrasol elektrisidad . . . . . .. . . . idroterapya sikoterapya trabahong terapya pingpong & amnesya,
na sa walang kalatoy-latoy na protesta’y nasapawan lamang ng isang simbolikong mesa
. . . . . .sa pingpong, mamamahinga nang sandali sa katatonya, magbabalik pagkaraan
. . . . . .ng ilang taon na kalbong-kalbo maliban sa peluka ng dugo, at mga luha at daliri, sa . . . . . .nakikitang baliw na kamalasan ng mga selda ng bayang baliw ng Silangan, sa . . . . . .. . . . . mababantot na bulwagan ng Pilgrim State, Rockland, at Greystone, makikipagbulyawan sa mga alingawngaw na kundimang itim, makikipagrakenrol sa . . . . . .. . . . hatinggabi ng solong bangkito ng libingan ng pag-ibig, mananaginip ng búhay . . . . . .. . . . . mula .sa bangungot, mga katawang naging bato at simbigat na gaya ng buwan,
na inang kinantot sa wakas, at ang pangwakas na kagila-gilalas na aklat ay bumuklat
. . . . . .ng bintana ng tenement, ang pangwakas na pinto na nagsara sa alas-kuwatro ng . . . . . .. . umaga at ang huling telepono ay ibinalibag sa dingding bilang tugon at ang huling . . . . . ...amuwebladong silid ay tinanggalan ng lamán hanggang sa huling piraso ng . . . . . .. . . . . .. . . muwebles na isip, isang naninilaw na rosas na papel na binaluktot sa kableng . . . . . .. . . . . sabitan sa aparador, at kahit guniguni, wala na kundi kaunting pag-asa ng . . . . . .. . . . . .. . . . halusinasyon—

Ay! Carl, habang hindi ka ligtas ay hindi ako ligtas, at ngayon ikaw ay tunay na ganap
. . . . . .na hayop sa sinigang ng panahon—

at sino samakatwid ang tumakbo sa malamig na kalye at sabik sa kisapmatang alkimiya
. . . . . .ng paggamit ng elipsis ang katalogo ng metro at ang pumipintig na rabaw,                    na nangarap at lumikha ng enkarnasyon sa mga puwang ng Panahon & Espasyo sa . . . . . .. . . . . pamamagitan ng nagsasalimbayang mga hulagway, at binitag ang arkanghel ng . . . . . .. . . . kaluluwa sa pagitan ng 2 biswal na imahen at sumapi sa mga pandiwang panimula
. . . . . .at itinakda ang pangngalan at ang gitling ng kamalayan saka sabay na lumundag
. . . . . .nang may pagdama sa Pater Omnipotens Aeterna Deus upang likhain muli ang . . . . . .. . . . . . . palaugnayan at sukat ng mababang uri ng prosang tao
at tumindig sa harap mo nang walang imik at matalino at nangangatal sa pagkapahiya, . . . . . .itinakwil ngunit ikinukumpisal ang kaluluwa upang umangkop sa ritmo ng kaisipan . . . . . .sa kaniyang lastag at walang hanggahang ulo,
ang baliw na tambay at ang indayog anghel sa Panahon, nalilingid, ngunit itinatala dito
. . . . . .ang anumang maaaring sabihin sa darating na panahon makaraang yumao, at . . . . . .. . . . . bumangon muli’t mabuhay sa malamultong damit ng jazz sa aninong kapre ng . . . . . .. . . . . banda, at hipan ang pagdurusa ng lastag na isip ng America para sa pagmamahal . . . . . .. . tungo sa eli eli lamma lamma sabacthani na sigaw ng saxofong nagpakatal sa mga . . . . . .. . lungsod hanggang sa pangwakas na radyo
na may sukdulang puso ng tula ng buhay na kinatay at tinadtad palabas ng kanilang
. . . . . .mga katawan na sapat para kainin sa loob ng sanlibong taon.

II
Anong espingheng semento at aluminyo ang bumasag sa kanilang mga bungo
. . . . . .at kumain sa kanilang mga utak at imahinasyon?
Molok! Pag-iisa! Dumi! Kapangitan! Mga sinesera at di-matatamong dolyar! Mga . . . . . .. . . . . .batang sumisigaw sa ilalim ng hagdan! Mga batang umiiyak nang hukbo-hukbo! . . . . . .. . .Mga huklubang tumatangis sa mga parke!
Molok! Molok! Bangungot ng Molok! Molok na walang iniibig! Molok na kabaliwan!
. . . . . .Molok na mabigat magparusa sa mga tao!
Molok na di-maaarok na bilangguan! Molok na butong magkakrus, walang kaluluwa,
. . . . . .bilibid, at Kongreso ng pighati! Molok na ang mga gusali ay hatol! Molok na . . . . . .. . . . . .. . malawak na tipak na bato ng digmaan! Molok na nakagugulat sa mga gobyerno!
Molok na ang isipan ay lantay na makinarya! Molok na dumadaloy na salapi ang dugo!
. . . . . .Molok na ang mga daliri ay sampung hukbo! Molok na ang dibdib ay kanibal na . . . . . .. . . . aparato! Molok na umaasóng libingan ang tainga!
Molok na ang mga mata’y laksang bulag na bintana! Molok na ang matatayog na
. . . . . .gusali’y nakatirik sa mahahabang kalye gaya ng walang katapusang mga Jehovah! . . . . . .Molok na ang mga pabrika ay nananaginip at kumokokak sa ulop!
. . . . . .Molok na ang mga tsiminea at antena ay korona ng mga lungsod!                          Molok na ang pag-ibig ay walang katapusang langis at bato! Molok na ang kaluluwa ay . . . . . .elektrisidad at bángko! Molok na ang kahirapan ang espektro ng kahenyuhan! . . . . . .. . . . Molok na ang kapalaran ay ulap ng walang kasariang idroheno! Molok na ang . . . . . .. . . . . .pangalan ay Isipan!
Molok na malungkot kong kinauupuan! Molok na pinapangarap ko ang mga Anghel!
. . . . . .Baliw kay Molok! Tsumutsupa kay Molok! Batong-puso at walang-lalaki kay . . . . . .. . . . . .. Molok!
Pumasok nang maaga si Molok sa kaluluwa ko! Si Molok na sa kaniya’y kamalayan
. . . . . .akong walang katawan! Si Molok na sumindak sa akin mula sa likas na ekstasis! Si . . . . . .. Molok na aking iniwan! Gumising sa Molok! Sumisibat ang liwanag mula sa langit!
Molok! Molok! Mga robot na apartment! Mga baryong di-nakikita! Tesoro ng mga
. . . . . .kalansay! Mga bulag na puhunan! Demonyong industriya! Mga nasyong multo! . . . . . .. . . Di-nakikitang asilo! Mga granateng tarugo! Mga bombang halimaw!
Nagpakamatay sila para dalhin sa langit si Molok! Mga kalsada, punongkahoy, radyo,
. . . . . .tone-tonelada! Binubuhat ang lungsod palangit na umiiral at kung saan-saan . . . . . .. . . . . naroon sa atin!
Mga bisyon! pangitain! guniguni! himala! ekstasis! na pawang inanod sa ilog
. . . . . .Americano!
Mga pangarap! pagsamba! kaliwanagan! relihiyon! ang sangkaterbang tae na pusong-
. . . . . .mamón!
Mga tagumpay! Doon sa kabilang ilog! Mga pitik at krusipiksiyon! Na pawang tinangay
. . . . . .ng baha! Anung lugod! Epipanya! Kawalang-pag-asa! Sampung taon ng palahaw . . . . . .. . at pagpapatiwakal! Mga isip! Bagong pag-ibig! Baliw na salinlahi! Na gumuho sa . . . . . .. . paglipas ng panahon!
Tunay na sagradong halakhak sa ilog! Nakita nila lahat ito! Mga ilahas na mata!
. . . . . .Sagradong atungal! Nagpaalam sila! Lumundag sila mula sa bubong! tungo sa . . . . . .. . . . . pag-iisa! kumakaway! tangan ang pumpon ng mga bulaklak! pabulusok sa ilog! . . . . . .. . . . palusóng sa kalye!

III
Carl Solomon! Kasama kita sa Rockland
. . . . . .at higit ka roong siraulo kaysa sa akin
Kasama kita sa Rockland
. . . . . .at nadama mo roon ang labis na kakatwa
Kasama kita sa Rockland
. . . . . .at ginaya roon ang anino ng aking ina
Kasama kita sa Rockland
. . . . . .at pinaslang doon ang iyong sandosenang kalihim
Kasama kita sa Rockland
. . . . . .at humalakhak ka roon sa tagabulag na patawa
Kasama kita sa Rockland
. . . . . .at mga dakilang manunulat tayo roon na hindik sa parehong makinilya
Kasama kita sa Rockland
. . . . . .at lumubha roon ang iyong kondisyon at ibinalita sa radyo
Kasama kita sa Rockland
. . . . . .at doon iwinaksi ng mga uod ng pandama ang mga fakultad ng bungo
Kasama kita sa Rockland
. . . . . .at uminom ka roon ng tsaa sa mga súso ng matatandang dalaga ng Utica
Kasama kita sa Rockland
. . . . . .at nagbiro ka roong ang mga katawan ng narses ang arpiyas ng Bronx
Kasama kita sa Rockland
. . . . . .at sumigaw habang suot ang istreytdiyaket na natatalo ka sa larong pingpong sa . . . . . .. . bangin
Kasama kita sa Rockland
. . . . . .at humataw ka roon sa katatonikong piyano na inosente at inmortal ang kaluluwa . . . . . .na hindi dapat mamatay nang kaawa-awa sa bantay-saradong asilo
Kasama kita sa Rockland
. . . . . .at hindi na roon maibabalik ng limampung dagok ang kaluluwa mo pabalik sa . . . . . .. . . . . katawan mula sa peregrinasyong tawirin ang kawalan
Kasama kita sa Rockland
. . . . . .at isinakdal roon ang mga iyong mga doktor ng kabaliwan at nagbalak pa ng . . . . . .. . . . . .. Ebreong sosyalistang rebolusyon laban sa pasistang pambansang Gólgota
Kasama kita sa Rockland
. . . . . .at biniyak mo roon ang kalangitan ng Long Island at binuhay muli ang umiiral . . . . . .. . . . . mong Hesus na tao mula sa libingang supertao
Kasama kita sa Rockland
. . . . . .na kinaroonan ng dalawampu’t limang libong baliw na kabalikat na sabay-sabay . . . . . .. . . umaawit ng mga pangwakas na saknong ng Internationale
Kasama kita sa Rockland
. . . . . .at hinagkan natin doon ang Estados Unidos sa ilalim ng ating kobrekama, ang . . . . . .. . . . . Estados Unidos na umuubo nang buong magdamag at hindi tayo pinatutulog
Kasama kita sa Rockland
. . . . . .at napukaw tayo roong masigla makalipas ang malaong pagkakahimbing dulot ng . . . . . .mga eroplano ng mga kaluluwang lumilipad sa ibabaw ng bubong na . . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . pagbabagsakan ng mga mala-anghel na bombang kusang pinagniningning ng . . . . . .. . . . . .ospital na guniguni gumuho ang mga pader O patpating mga hukbong kumaripas . . . . . .. papalabas O binituing yugyog ng awa ang digmaang eternal ay naririto O . . . . . .. . . . . .. . . . tagumpay kalimutan ang iyong anderwer Malaya tayong lahat
Kasama kita sa Rockland
. . . . . .sa aking panaginip ay naglalakad kang tigmak mula sa pagdaragat sa haywey ng . . . . . .. . . America’t lumuluha sa pintuan ng aking kubol sa Kanluraning gabi
. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .San Francisco 1955-56

TALABABA SA ALULONG

Banal! Banal! Banal! Banal! Banal! Banal! Banal! Banal! Banal!
Banal! Banal! Banal! Banal! Banal! Banal!
Banal ang daigdig! Banal ang kaluluwa! Banal ang balát! Banal ang ilong! Ang dila at . . . . . .. . . . uten at kamay at tumbong ay banal!
Lahat ay banal! Lahat ay banal! Saanman ay banal!
. . . . . .Nasa eternidad ang bawat araw! Bawat tao’y anghel!
Kasimbanal ng serafines ang tambay! Ang baliw ay banal gaya mo aking kaluluwa na . . . . . .. . . .banal!
Ang makinilya ang banal na tula ang banal na tinig ang banal na tagapakinig ang banal . . . . . .. . .na ekstasis ang banal!
Banal na Pedro banal na Allen banal na Solomon banal na Lucien banal na Kerouac . . . . . .. . . . . .banal na Hukene banal na Burroughs banal na Cassady banal na di-kilalang iniyot . . . . . .at nagdurusang mga pulubi banal ang nakaririmarim na mga tao na anghel!
Banal na ina sa baliw na asilo! Mga banal na tarugo ng mga lolo ng Kansas!
Banal ang sagradong umuungol na saxofon! Banal ang bob apokalipsis! Banal ang mga . . . . . .. .bandang jazz hiping nagdadamo kapayapaan & basura & mga tambol!

Stop weaponizing the law! No to illegal arrest! No to illegal detention! No to extra-judicial killing! Yes to human rights! Yes to humanity!

Himig sa Gabi, ni Naomi Long Madgett

Salin ng “Nocturne,” ni Naomi Long Madgett ng USA
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo

Himig sa Gabi

Masdan kung gaano kadilim ang gabing lumatag sa aking mukha,
Kung gaano kalalim ang mga ilog ng aking kaluluwa
Na dumadaloy nang panatag at malakas.

Mga ritmo ng mga nilimot na kagubatan
Ang pumipintig sa mga ilahas na anino ng aking awit,
At ang sigaw ko’y makutim na puntong lihim ng mga tigmamanok.

Sa ibabaw ng mga ulingang lambak ng aking pighati,
Hinuhubog ng aking maiitim na kamay
Ang mga piramide ng basal na luwalhati.

Masdan kung paanong marahang ibinalabal ng Diyos ang kaitiman sa mundo.
Sa palagay mo ba’y hindi ako maganda?
Nagsisinungaling ka!

Pagkanegro, ni James Emanuel

Salin ng “Negritude,” ni James Emanuel ng United States of America
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo

Pagkanegro

Itim ang unang pakò na aking niyapakan;
Itim ang kamay na pumawi sa aking luha.
Itim ang unang matandang aking napansin;
Itim ang pamatok ng kaniyang mga taon.

Itim ang naghihintay sa pook ng karimlan;
Itim ang sahig na kinalugmukan ng mga siga.
Itim ang kuwentong tigmak sa pighati;
Itim ang kapatiran ng mga pagdurusa.

Itim ang tahimik na pintong yari sa bakal;
Itim ang landas ng dumarako sa hulihan.
Itim ang paglikô sa paglipas ng mga taon;
Itim ang mga talaarawan ng isipan.

Itim ang mga kamao ni Gabriel Prosser;
Itim ang lastag na dibdib ng Manlalakbay.
Itim ang patay na ina ng batang mag-aaral;
Itim ang batang namumukod sa iba pa.

Itim ang paggaralgal ng isang motor;
Itim ang tapak kapag naging berde ang ilaw.
Itim ang bukbuking papel ng nakaraang taon;
Itim ang ulong-balitang hindi pa nababása.

Itim ang pasaning magiting na inihihimig;
Itim ang krus na pawis sa pagbangon ng bayan.
Itim ang batang kilala ang kaniyang mga bayani;
Itim ang paraan ng pagyao ng bayang bayani.

Stop weaponizing the law. No to Chinese invasion. Yes to people power. Yes to human rights. Yes to humanity!

 

Kung hangad mo ang pag-ibig, hayaan ang kabig ng dibdib, ni María Mercedes Carranza

Salin ng “Si quieres amor que siga sus antojos,” ni María Mercedes Carranza ng Colombia
Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo ng Filipinas

Kung hangad mo ang pag-ibig, hayaan ang kabig ng dibdib

Nalimot ko na ang lahat ng pangalan,
ang mga pangalan ng aking yumao at  mga anak.
Hindi ko makilala ang halimuyak ng aking bahay
o ang tunog pagpihit ng susi sa kandado ng pinto.

Hindi ko maalala ang taginting ng itinatanging boses,
ni hindi makita ang mga bagay na aking tinitingnan.
Nagwiwika ang mga salita nang hindi ko maintindihan,
ako ang estranghera sa matatalik na lansangan,
at walang ligaya o pighati ang makasusugat sa akin.

Binura ko ang aking apatnapung taon ng kasaysayan.
Mahal kita.

Stop weaponizing the law. No to illegal arrest. No to illegal detention. No to extrajudicial killing. Yes to human rights whatever it takes.

Bumangon, aking bayan, at lumaban sa kanila, ni Dareen Tatour

Bumangon, aking bayan, at lumaban sa kanila

Salin ng tula ni Dareen Tatour ng Palestina
Salin sa eleganteng Filipino ni Roberto T. Añonuevo

Bumangon, aking bayan, at lumaban sa kanila.
Sa Jerusalem, binibilot ko ang aking mga sugat
At ibinubuntong-hininga ang mga pighati
At sinasapo ng aking palad ang kaluluwa
Para sa Arabeng Palestino.
Hindi ako susuko sa “mapayapang solusyon,”
Hindi ibababâ ang aking mga bandilà
Hangga’t hindi sila napapatalsik sa aking lupain.
Iwinaksi ko ang mga ito para sa bagong búkas.
Bumangon, aking bayan, at lumaban sa kanila.
Labanan ang pandarambong ng mga bagong salta
At sumunod sa karabana ng mga martir.
Punitin ang nakahihiyang saligang-batas
Na nagtatakda ng pagkabusabos at panghihiya
At pumipigil sa atin na maibalik ang katarungan.
Sinunog nila ang mga inosenteng bata.
Si Kadil ay tinudla nila ng bala sa harap ng madla,
At pinaslang kahit maliwanag ang sikat ang araw.
Bumangon, aking bayan, at lumaban sa kanila.
Labanan ang paglusob ng mga mananakop.
Huwag intindihin ang mga ahenteng nasa atin
At nagtatanikala sa atin sa mapayapang ilusyon.
Huwag katakutan ang nagdududang mga dila;
Higit na malakas ang katotohanan ng puso
Habang patuloy kayong naghihimagsik sa lupang
Nanaig sa iba’t ibang pananalakay at tagumpay.
Isulat akong prosa sa mga balát ng kalamba;
At ang tugon ko’y ang mga labî ng katawan.
Bumangon, aking bayan, at lumaban sa kanila!
Bumangon, aking bayan, at lumaban sa kanila!

Mga Kawikaang Tamil

Mga Kawikaang Tamil

Roberto T. Añonuevo

Kahanga-hangang pumipintig pa rin magpahangga ngayon ang kabuluhan ng mga kawikaan. Ang kawikaan, na hinango sa kaligiran, ay maaaring gamitin ninuman alinsunod sa kaniyang pagbasa. Ngunit ang kawikaang ito, sa di-sinasadyang pagkakataon, ay nakahuhubog din sa kaisipan ng taumbayan, at nagsisilbing patnubay kung paano dapat mabuhay at makiharap ang isang tao sa kaniyang kapuwa.

“Kung ang utusan mo ang may hawak ng sandok,” saad ng isang Kawikaang Tamil, “mahalaga ba kung ikaw ay nakaupo sa dulo o kaya’y sa harap ng handaan ng isang pista?” Sa ganitong pahayag, ang kumpigurasyon ng trabaho sa kusina ay mailalabas hanggang sa pagdiriwang ng isang pista, at ang mga lingid ngunit dinamikong ugnayan ng mga tauhan ay mahahalata. Hindi kinakailangang magsalita ng maykapangyarihan; ang kaniyang mga alalay ang bahala sa kaniyang kaligtasan.

Ang isang kawikaan ay hindi basta nanggagaya o kumakatawan o kaya’y nagsisilang ng realidad na nasagap ng awtor, kung hihiramin baga ang dila ni Darío Villanueva, bagkus lumilikha rin ng sinasadyang pagkilala sa angking realidad nito sa pamamagitan ng tekstuwal na pagtukoy sa isang ipinahihiwatig at di-nakikitang mambabasa. Mahalagang sipatin ang mga kawikaan, hindi lamang sa pagiging labis na matapat nito sa teksto na sinasandigan ng awtor, bagkus sa realistang pagsagap ng mambabasa sa mga anyo nito.

Narito ang ilang kawikaang Tamil na aking isinalin sa Filipino, at mula sa bersiyong Ingles ni Reb. P. Percival. Pinili ko ito ay inihanay, at ang ilan dito ay sumasapol kahit sa realidad ng mambabasang Filipino.

1. Nababasag ang liwanag sa ulo ng dukha.
2. Ang kariktan ng isip ay nababanaag sa mukha.
3. Magtatangka ba ang magnanakaw kung inaasahang huhulihin siya?
4. Habang nagmumura ang bigas, ang kasiyahan ay tumataas.
5. Ang paghihiwalay ay makapagpapamalas ng pagkakaibigan.
6. Siya na walang alam sa halaga ng butil ay hindi batid ang pighati.
7. Mauunawaan ba ng aso ang mga veda, kahit pa isinilang ito sa nayon ng Brahman?
8. Maghubad man siya’t maligo sa ilog ay walang maling matatagpuan.
9. Mangingibang bayan ka ba kung ang kapitbahay ay sumagana?
10. Ang kabayong binili nang napakamahal ay dapat makalundag sa kabilang pampang.
11. Ang kababaang-loob ang palamuti ng babae.
12. Ang kawayang tungkod ang hari ng mabagsik na ahas.
13. Ang humahagupit bang hangin ay kinasisindakan ang sinag ng araw?
14. Kahit ang gilingang-bato ay mauusog sa paulit-ulit na pagpapaikot.
15. Kapag walang apoy sa dapugan, wala ring sinaing na kakainin.
16. Manunuklaw ang ahas kapag binaklas mo ang bakod.
17. Ang atomo ay magiging bundok; at magiging atomo ang bundok.
18. Ang itlog na kinuha mula sa bahay ng pinuno ay makabibiyak ng gilingan ng magsasaka.
19. Saksi ang langit sa ari-arian ng hari.
20. Ang hari at ang ahas ay magkatulad.

May ibang kawikaang Tamil na kapag hinalaw sa Filipino ay pumipitlag. “Humuli man ng bubuli’t ipatong yaon sa kutson,” saad ng isang kawikaan, “ay hahanap-hanapin pa rin nito ang tumpok ng mga dahon.” Sa ganitong pangyayari, hindi lamang nakabubuo ng representasyon ng isang realidad, bagkus inuusisa nito kung ano ang magiging realistang tugon ng mambabasa kapag nakaengkuwentro ang mga hulagway ng “bubuli,” “kutson,” at “dahon,” at iniugnay yaon sa malupit na tadhana ng talinghaga ng pagbihag. Isang ehersisyo lamang ito sa pagsasalin mula sa libo-libong kawikaang Tamil, na kapupulutan ng aral ng mga Filipino.

“Ang Paghihiwalay,” ni Marceline Desbordes-Valmore

Salin ng tulang “Les Séparés” ni Marceline Desbordes-Valmore ng France.
Salin sa eleganteng Filipino ni Roberto T. Añonuevo ng Filipinas.

Ang Paghihiwalay

Huwag sumulat—Malungkot ako’t ibig yumao.
Lungting tag-araw kung malayo ka’y labis ang dilim.
Ang maabot ka’y di kayang gawin nitong kamay ko;
Pusong sugatan ay waring sapol hanggang ilibing.
Huwag sumulat!

Huwag sumulat—Matuto nawa tayong mamatay.
Sarili’t Diyos ay tanungin mo kung mahal kita!
Ang lumayo ka’t sabihing tapat na ako’y mahal
Ay tila langit kahit ang langit ay di makita.
Huwag sumulat!

Huwag sumulat—Ang iyong anyo ay nasa isip;
Nasa gunita ang iyong tinig na tumatawag!
Sariwang batis na di mainom ay isadibdib;
Sulat-kamay mo’y salitang tulad ng anyong tatak.
Huwag sumulat!

Huwag sumulat kung titik nito’y ayaw makita
Ang iyong tinig ay tagos hanggang sa aking puso;
Nakikita ko ang lipad nito sa ngiti’t damá,
Waring halik mo’y sa aking dibdib ay nakisuyo.
Huwag sumulat!

Marceline Desbordes-Valmore

Marceline Desbordes-Valmore

“Talaksan ng mga Salita,” ni Muhammad Haji Salleh

Salin ng “selonggok kata-kata,” ni Muhammad Haji Salleh ng Malaysia.
Salin sa eleganteng Filipino ni Roberto T. Añonuevo ng Filipinas.

Talaksan ng mga salita

isang araw
na tulad ng mahabang panata,
sa edad na pasan ko ang pagkamaramdamin,
ay natagpuan ko ang talaksan ng mga salita.
at mula sa mga kumpol nito’y
tinipon ko ang mga titik at bumuo ng daigdig.
kusa kong iniangkop ang tinig sa tunog,
nalungkot kapag natukso,
at tumawa kapag may pighati.

ito ang sangkalawakan
na kinulayan sa supot ng pakahulugan
may mukha ng usapan at puso ng salita
na kinalap lahat mula sa mga batis ng panahon
tigmak sa mga awit ng mga makata
o nasadlak sa buhanginan ng kasaysayan.

upang makalikha ng mga wika ng daigdig
ay isinasaayos ko ang mga ito
at pinalalaya ang pahiwatig ng karanasan.
gaya ng lambat na inihagis ng mangingisda
ay sinasaklaw ko ang malawak na puwang
at ang isdang may laksang pakahulugan.