Salin ng tula ni Miyazawa Kenji ng Japan Salin sa pandaigdigang Filipino ni Roberto T. Añonuevo Pag-ibig at Lagnat Napakaitim ng noo ko ngayon; hindi ako makatingin nang tuwid sa mga uwak. Ang aking kapatid, na sa sandaling ito’y nasa malamig, malamlam, malatansong silid, ay tinutupok ng malinaw, malarosas na apoy. Totoo, kapatid, randam na ramdam ko ang panlulumo, pasakit, kayâ hindi na ako pipitas ng mga bulaklak ng lumanay, at pupunta pa riyan.
Magdamag na pag-ulan ang pumasok sa aking silid.
Bumaba ang mga ulap upang magsilang ng anghel—
taglay ang diwa ng robotikong artipisyo at buhangin.
Nang dumilat ang anghel,
sanlibong ilog ang nag-aklas sa mga higanteng dam,
na tila masaklap na pagbibiro ng salot at tagsalat.
Unti-unting kumampay ang kaniyang mga pakpak,
namuo pagkaraan ang ipuipo at kumulog-kumidlat,
at nang siya ay umiyak nang umiyak, ang bagyo
ay isang pangulong nagkakamot ng ulo at naghahasik
ng nakalalangong digmaan laban sa sangkatauhan
sa ngalan ng aniya ay labis na pag-ibig sa watawat.
Umapaw ang mga kalansay sa aking silid, umapaw—
waring pinipilit ako na lumikha pa ng mga bagong silid.
Alimbúkad: Poetry challenge for a better tomorrow. Photo by Ricky Kharawala @ unsplash.com
Isinukong watawat ang aking noo
Hinihila kita kapag ako’y nalulumbay
Sa malalamig na lansangan
Ang madidilim na silid
Ay humihiyaw ng pagdurusa
Hindi ko bibitiwan
Ang mga kamay mong masalimuot magaan
Na isinilang sa umitim na salamin ng sarili ko
Lahat ay perpekto
Lahat ay lalong nawawalang saysay
Kaysa búhay
Hukayin ang lupa sa ilalim ng iyong anino
Ang saplot ng tubig na malapit sa dibdib mo
Na makalulubog ako
Gaya ng bato
Alimbúkad: Boundless poetry imagination for humanity. Photo by Dương Hữu @ unsplash.com
Nanalamin ako at kagyat nakita na hindi ako ang hulagway. Hindi iyon ang aking mukha. Iyon ay mula sa kung sinong nagkukunwang ako. O marahil, siya ay kung sinong nagkukunwang ibang tao. Ngunit ang mukha ay hindi ko mukha. Hindi iyon ang aking mukha. Hindi iyon ang mukha ko nang isilang ako, o ang mukhang tataglayin ko hanggang hukay. Gayunman ang mukha ay tumingin sa akin na tila kilala ako. Pumakò sa akin ang kaniyang mga mata. Tumatagos. Ngunit hindi iyon ang aking mga mata. Mula ang mga mata sa kung sinong tao. Itim ang mga mata. Isang batang babae ang nagsabi sa akin na asul ang kaniyang mga mata. Iyon ang kaniyang sinabi. Nanirahan siya malapit sa Fulham Broadway. Ni hindi ako nagtungo doon. May silid ako sa St John’s Wood High Street noón. Malimit kaming magkita sa Shepherd’s Bush Green. Nalimot ko na ang kaniyang pangalan. Maaaring siya si Lucy o si Lisa. Ngunit nakalipas na ang lahat ng iyan. Hindi naman niya ako makikilala ngayon. Binago ko na ang pagmumukha.
Alimbúkad: World Literature Solidarity Marathon for Humanity. Photo by Yulia Pantiukhina @ unsplash.com
Sa Monte Cassino,
. . . . sa timog ng Roma,
Noong halos bago
. . . . magwakas ang ikalawang
Digmaan, ang pila ng beteranong
. . . . subók sa bakbakan
Ay nalusaw sa silid
. . . . ng ospital, umiiyak.
***
Noong taon
. . . . na isinilang ako,
Binaril ng mga Aleman
. . . . ang libo-libong Pólako
Na sibilyan habang
. . . . ang hukbong Ruso’y
Nakatayo at nagmamasid.
***
Sa mga trintsera sa kahabaan ng Rin,
. . . . nagkasakit ang mga kawal
At nangatal, at naghari ang sindak
. . . . sa naligalig na lupain
nang may usok.
***
Humayo ang mga táong ito nang nananalig sa pag-ibig.
At umuwi sila sa tahanan nang wala nang kakayahan
. . . . pang maniwala sa pagmamahal.
***
Noong taglamig ng nakapapasong
. . . . niyebe, ang taon na isinilang ako,
Sinusunog ang mga lungsod.
. . . . Ang asin ng kati’t taog,
ang asin ng duguang dagat,
. . . . ay pinawalan sa daigdig.
***
Pagkawasak sa kisapmata,
. . . . ang tibok ng isang puso,
Isang tibok. Nangagliyab
. . . . ang mga uniberso ng mga murang pangarap.
Mga mahal na binálot sa abo.
***
At narito muli ang lahat
. . . . Para sa dugo ng mga kalabuan,
Mga obheto ng isip, mga témpano ng pag-iisip.
. . . . Mga diwaing nagpapawalang-bisa,
Mga pilosopiya.
. . . . Mga kredo. Mga paniniwala.
***
Iwinaksi ko ang lahat, ang bawat isa.
. . . . Iwinaksi natin ang lahat, hindi ba,
Ang lahat, ngunit nananatili pa rin.
***
Wala nang gagaang sabihin
. . . . kaysa pagsisihan ito. Nagluluksa tayong
Makita ang kabuuang pinatutugtog
. . . . muli, at ang ating pighati ay parang
Okasyon ng paggunita, isang ritwal,
. . . . habang sa buong daigdig
Ang mga tribu at kanilang salarin
. . . . ay pinupugto ang kariktan.
***
Ang dilim ng dagat sa gabing
. . . . may putong ng lawak na walang buwan,
At ang pagtaog ng humihilang alon
. . . . at ang kislap sa panganorin
Ay maganda. Ngunit yaon ay bálang
. . . . sumabog, sumupling na apoy.
***
Sa ngalan ng Diyos! Sa ngalan ng Diyos.
. . . . Oo. Oo. Iyan. Sa ngalan Niya,
O sa ngalan ng Allah o Partido o Bansa
. . . . o salapi o kabaliwan o ito’y
labis na karaniwan para italumpati pa.
***
. . . . Ang pagpatay sa gayong kalawak,
at ang sigaw na ito, itong hinagpis,
ay walang natatamo ni isang elemento
ng anuman para wikain nang sariwa.
Sinasabi natin ito at sinasabi at sinasabi—at
walang nang bago, wala ni bago.
***
Humayo ang mga táong ito na nananalig sa pag-ibig.
Sa ngalan ng Diyos!
Kapana-panabik ang paglalakbay
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .kung hindi natin alam ang patutunguhan.
Hindi ba nakababató kung sakali’t nakahuhula tayo
sa resulta ng ating paghahanap?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Parang nanood tayo nang paulit-ulit
sa pelikulang ibig nating iyakán o ibig nitong tayo’y pagtawanan.
Kaya sumáma ako sa iyo.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .At waring ikaw ay nabaliw.
Hindi ka natatakot maligaw,
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .lalo’t nakasakay ka sa aking katawan.
Magsuot man ako ng maskara,
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nakikilala mo ako
sa salát. . . . . . . . . . . . . . . at tunog . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . at simoy.
Kaysarap maligaw, kung ikaw ang aking kapalaran.
Ikaw ang nagpaunawa sa akin
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ng pakikipagsapalaran,
kahit nasa loob ng banyagang silid o napakalupit na bilibid.
Itatanggi mong isa kang makata,
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ngunit hinahaplos mo ako sa hiwaga:
kung ako ang alak, tutunggain mo ako
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .nang maglaho ang aking pagkaalak
at maging ako ikaw. At malalasing ka,
at lilipad, hanggang malimot mo ang sarili at maging espiritung
nakalalasing,
. . . . . . . . . . . . . . . . na gaya ko.
Para kang paslit na walang pakialam
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . marumihan man ang damit,
makita lang ang langit.
Napápatáwa ka na lámang, kapag sumadsad
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ang ating barko sa kung saang baybay.
Bakit kokontrolin ang daigdig?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Para sabihing nasa ating palad ang tadhana?
Isang butil tayo sa walang katiyakang kalawakan,
wika ng iyong larawan, at maaaring lumalampas sa hanggahan
ng tama at mali,
. . . . . . . . . . . . . . . . . . sa kulay at pananalig,
. . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .sa wika at saklaw.
O iyan ay guniguni lámang o kaya’y narinig o nabása
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .sa kung saang pantalan.
Sapagkat ako’y iyong iniibig
at iniibig ko’y ikaw—na totoong higit sa katwiran
kung bakit hangga ngayon
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ay kapiling ka
sa paglalakbay
. . . . . . . . . . . . . . . . .na waring palaisipan
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .at nagkataong walang katapusan. . . .
Stop weaponizing the law. No to illegal arrest. No to illegal detention. Uphold human rights of all Filipinos, specially the poor and powerless.
Salin ng tula ni Ling Qingzhao, batay sa bersiyon ni Jiaosheng Wang
Salin sa eleganteng Filipino ni Roberto T. Añonuevo
Nanguluntoy ang baíno’t
Kakaunti na ang bango.
Naging taglagas ang banig.
Hinubad ko’ng sutlang damit
at sumakay nang mag-isa
sa bangkang tila orkidya.
Sino ba ang nagpaabot
ng liham mula sa ulop?
Kapag nagbalik ang gansâ,
ang buwan ay mágbabahâ
sa kanlurang piling silid,
nang tanglawan ang kaniig.
Malalagas ang bulaklak,
dadaloy ang tubig-alak,
upang tupdin ang tadhana.
Alab ay di-alintana.
Pagnanasang walang hadlang,
kapag ito ay lumisan
sa noo, ito’y papasok
sa dibdib upang tumibok.
Salin ng “Mystery” ni Ku Sang ng Timog Korea, batay sa bersiyong Ingles ni Brother Anthony ng Taize.
Salin sa eleganteng Filipino ni Roberto T. Añonuevo ng Filipinas.
Nakabalatay sa karpet ang bilangguang
Napakalaki na sumasakop sa buong disenyo
Na may bulawang hirasol na nagliliyab.
Sa labás ng bintanang mala-oktagon
Ay umaahon ang lungsod gaya ng daluyong,
Na may pabrika ng mga barkong pandigma
At matatayog na sasakyang dagat,
At kaylamig sa mga gusgusing bangka.
Sa kalawakan, nagpapaikot-ikot sa lungsod
Ang malalaking paniking itim na tila nakabuhol
Sa mahabang tali, tinatangay ang mga supling,
Samantalang sa loob ng silid ay may lastag
Na lalaki, nakabukad ang bibig, at akmang
Lalamunin ang dilaw na paruparong
Nakaipit sa hintuturo at hinlalaki.
Sa salaming nilikha na isang pader,
Ang ikatlong lalaki, gaya ng kaniyang repleksiyon,
Ay sumasayaw nang nakanganga,
Upang habulin ang isa pang paruparo
Habang ang kabilang panig na pader na de-baras
Ang bintana at tinirikan ng matatalas na patalim
Ay nakatanaw sa matarik na bangin
Na pinamumukadkaran ng iisang bulaklak.
Sa loob ng hiwagang ito, ang aking hulagway
Ay marikit na lumuluha
Tungo sa liwanag na walang pangakong kaligtasan.
Sumapit ang sandali na mapagmaramot ang panahon, at ang espasyo ay sinusukat kada metro na magtatadhana ng ginhawang tinutumbasan ng pribilehiyo at salapi. Naiimbento ang dingding at ang partisyong kundi kurtina ay karton; at minamahalaga ang ilaw, tubig, at bintana na pawang ekstensiyon ng aliwalas. Mananaginip ka marahil ng silid, gaya ng kawikaan, na kapag pinasok ay magbubunyag ng sanlibo’t isang silid. Buksan ang pinto sa silid at maaaring makatuklas ng bighani ng salamin sa pader, kisame, at sahig. Masdan ang sarili sa salamin, at ang salamin ay mauunawaan mong silid pa rin na nagtatala ng mga hulagway, tunog, at testura ng mga panauhin. Magtungo sa ibang silid at baka makatuklas ng bakas, mantsa o halimuyak, o kaya’y lihim na kalansay o naiwang salawal o nakaligtaang selfon, ngunit anuman ang bumunyag ay ipagpalagay na karagdagang karanasan. Mapagtitiyagaan ang masisikip na silid na gaya ng bartolina, kapag kapos sa salapi at nagmamadali. Mapanghihinayangan ang maluluwag na silid, kapag nag-iisa’t malayo ang tinatanaw. Marami pang banyaga’t pansamantalang silid na maaaring pasukin mo, may bagyo ma’t may dilim, hanggang sumapit ka sa aking silid upang tanungin ko ng sukdulang tanong na hindi kayang ipaloob sa alinmang silid, at ang tugon mo ay hindi kailanman maisisilid sa gaya ng mga salitang ito.
Mga tula ni C.P. Cavafy (K.P. Kavafis)
Salin sa eleganteng Filipino ni Roberto T. Añonuevo
Ang silid ay maalikabok at gigiray-giray
na nakatago sa ibabaw ng wasak ng taberna.
Mula sa bintana ay matatanaw ang eskinita,
na marumi at makitid. Mula sa ibaba’y
dinig ang mga tinig ng mga obrero
na nagpupusoy at naghahalakhakan.
At doon, sa gastado’t mumurahing kama’y
inangkin ko ang katawan ng sinta, ang labing
sensuwal, mala-rosas, nakalalangong labi—
ang rosas na labi ng sensuwal na kaluguran
kaya kahit ngayon habang nagsusulat ako
makaraan ang ilang taon, sa aking tahanan,
ramdam ko pa rin ang labis na kalasingan.
Sa kanugnog, sa kanan papasok ng aklatan
ng Beirut, inilibing namin ang dalubhasang
gramatikong si Lisiyas. Naaangkop ang pook.
Inilagak namin siya sa mga bagay na pag-aari
niya at magugunita—mga tala, teksto, gramatika,
katha, tomo-tomong puna sa idyomang Griyego.
Sa gayon, makikita at mapagpupugayan namin
ang kaniyang libingan tuwing kami’y lalapit
sa mga aklat.
Ang mga paligid ng bahay, sentro, at kapitbahayan
na natatanaw ko’t nilalakaran nang kung ilang taon.
Nilikha kita mula sa ligaya at sa pagdadalamhati:
Mula sa maraming pagkakataon at maraming bagay.
Ikaw ay naging lahat ng pagdama para sa akin.
Alimbúkad 