SAMPUNG BAGAY NA AKING AAYUSIN SA BATAYANG EDUKASYON NG FILIPINAS

ni Sen. BENIGNO “NOYNOY” S. AQUINO III

Nasa yugto ng krisis ang edukasyon at hindi na dapat ipaliwanag iyon. Alam ng lahat ang katotohanan. Mataas ang antas ng enrolment sa unang araw ng pasukan, ngunit hindi tayo kumakayod nang husto upang mapanatili ang mga bata sa paaralan hangga’t makapagtapos sila. Sa bawat 100 batang tumuntong sa Unang Grado, 86 lamang ang nakaaabot sa Ikalawang Grado; at pagsapit ng Ikaapat na Grado, halos sangkapat ng nasabing pangkat ay tumigil na sa pag-aaral (24 porsiyento ang umaalis; 76 porsiyento ang nananatili sa paaralan). At sa dulo ng Ikaanim na Grado, 70 porsiyento na lamang ang natitira para magmartsa at tanggapin ang kanilang diploma.

Sa mga nagtapos ng elementarya, tanging 90 porsiyento ang makapapasok sa mataas na paaralan, at wala pang kalahati ng orihinal na grupo na pumasok sa Unang Grado ang makapagtatapos sa Ikaapat na Taon ng hay-iskul (46 porsiyento).

Ang pangkat na iyan ang karapat-dapat o kalipikadong tumungo sa unibersidad. Gayunman, marami sa naturang pangkat ang hindi makapasa sa mga pagsusulit sa pagpasok sa unibersidad dahil sa kahinaan sa paggamit ng wika sa komunikasyon, mababa ang kakayahan sa matematika at agham, at napakahina ang kasanayan sa pagsusuri.  Nakapaloob sa lahat ng ito ang iba pang kritikal na katotohanang dapat tugunin.

Kailangan natin ang pangulo na mag-aalis sa atin sa ganitong gulo, at maglalatag ng adyenda sa edukasyong handang magpasiya nang lubos. Hayaan ninyo akong maghain ng sampung mahalagang bagay na pagtutuunan ko para malutas ang problema sa batayang edukasyon. Ito ang mga patakaran na kinakailangang maitakda sa susunod na anim na taon upang maisaayos ang sistema ng batayang edukasyon, kung nais nating baguhin ang edukasyon sa bansang ito.

1. Siklo ng 12-taóng Batayang Edukasyon

Kailangan nating magdagdag ng dalawang taon sa ating siklo ng batayang edukasyon upang makahabol sa iba pang bansa. Sa ating bansa, ang sinumang maykaya ay nagbabayad ng hanggang labing-apat na taon ng pag-aaral para sa kanilang mga anak bago sumapit sa unibersidad (kabilang na rito ang pre-school, prep, kindergarten, Mga Grado 1–7 at hay-iskul I-IV). Kaya nakapapasok ang kanilang mga anak sa pinakamahuhusay na unibersidad at pinakamahuhusay na trabaho kapag nagsipagtapos.

Hindi ganito ang kaso sa ating publikong paaralan at panlalawigang pribadong paaralan ng mga bata. Doon, may maiikli silang sampung taóng siklo (Mga Grado 1–6, HS I–IV) na makukuha. Kaya sa ating bansa, may dalawa tayong uri ng sistema ng batayang edukasyon, na ang mayayaman ay gumugugol nang malaki para sa maraming taon ng pag-aaral samantalang ang iba’y nakahinto sa sampung taong siklo ng batayang edukasyon.

Nais ko, hangga’t maaari, ang 12 taon para sa ating publikong paaralan upang mabigyan ng pagkakataong magtagumpay ang mga bata. Ang koponan ko sa edukasyon ay nagdisenyo ng paraan na lumihis mula sa kasalukuyang 10 taon (6 sa elementarya, 4 sa hay-iskul) tungo sa preschool hanggang Grado 12 na sistema (na tinatawag ding K hanggang 12 sa iba pang panig ng mundo) sa loob ng limang taon simula sa taunang pasok 2011–2012.

Palalawakin ko ang batayang edukasyon sa bansang ito mula sa 10 taóng siklo tungo sa maihahambing sa pandaigdigang kalakarang 12 taon bago ang wakas ng susunod na administrasyon (2016).

Magkano ang magagastos dito? Sa loob ng susunod na anim na taon (hanggang sa Taunang Badyet 2017), mangangailangan ito ng pamumuhunang aabot sa P100 bilyon o P20 bilyon kada taon sa limang taon upang makapagtayo ng karagdagang paaralan at silid-aralan, makaupa ng maraming guro, makabili ng maraming teksbuk, suplay, at kasangkapan, at makapaglaan ng gastusin sa pagpapanatili at operasyon para sa karagdagang dalawang taon.

2. Unibersal na pre-school para sa lahat

Sa buong mundo, dumadalo ang mga bata sa pre-school bilang unang taon ng kanilang pag-aaral, at nakabatay sa saliksik na ang mga batang nakapasok sa pre-school ay higit na magaling sa mahahalagang palatandaan ng edukasyon, kabilang na ang mababang antas ng paghinto sa pag-aaral, mataas na pagpapanatili at pagtatapos, at higit na mahusay na abilidad na matuto. Sa Filipinas, tanging 20 porsiyento ng lahat ng anim na taong gulang na pumapasok sa Unang Grado ang nakatitikim ng isang taon ng pre-school.

Nagpasiya ang Administrasyong Arroyo na padaliin ang lahat sa pamamagitan ng pagpapalit ng pangalan ng mga arugaan (day-care center) bilang pre-school upang maitaas ang pigura (iniulat nila ang hanggang 80 porsiyento na may pre-school kung isasama ang mga arugaan bilang pre-school). Hindi natin malulutas ang nasabing kakulangan kung tatalikuran ang problema. Kailangan nating magtatag ng tumpak na sistema ng pre-school at ibukas ito sa lahat ng bata anuman ang antas ng kabuhayang pinagmulan nila.

Lahat ng bata sa publikong paaralan (at lahat ng publikong paaralan) ay magkakaroon ng ganap na taon ng pagpasok sa pre-school bilang panimula sa kanilang pormal na pag-aaral pagsapit ng 2016.

Magkano ang magagastos sa unibersal na sistema ng pre-school? Ang koponan ko ay sinuri ito at tinantiyang aabot sa P41.4 bilyon. Kung isasagawa nang paunti-unti sa loob ng apat na taon, makagagastos tayo mulang P9.6 bilyon hanggang P11.1 bilyon kada taon.

3. Edukasyong Madaris bilang sub-sistema sa loob ng sistema ng Edukasyon.

Ang mga kapatid nating Muslim ay humihiling ng sistema ng edukasyong gumagalang sa kanilang kultura samantalang naglalaan ng mahuhusay na kurikulum sa Ingles, Filipino, agham, at matematika. Ang antas ng pagpasok sa mga paaralan sa maraming Filipinong Muslim na komunidad, sa Metro Manila, Mindanao, o Autonomous Region in Muslim Mindanao, ay mababa kompara sa ibang pook. May kahawig tayong dalawang uri ng sistema ng edukasyon, na ang ating mga kapatid na Filipinong Muslim ay naninirahan nang bukod sa iba pa nilang kababayan.

Solusyon sa problemang ito ang edukasyong Madaris na ang Wikang Arabe at Islamikong Halagahang Edukasyon ay inihahain bilang karagdagang aralin sa regular na kurikulum na inihahain ng ating mga publikong paaralan.

Hangad ko ang ganap na batayang edukasyon para sa Lahat ng Filipinong Muslim saanmang dako ng Filipinas sila naroroon.

4. Ibalik ang edukasyong teknikal bokasyonal sa mataas na paaralan.

Kalahati ng mga nagtapos ng hay-iskul ay ibig magtrabaho imbes na pumasok sa unibersidad. At sa nasabing bilang, ang malaking mayorya ay mga lalaki. Noong 1992, nang biyakin ang batayang edukasyon sa basiko, teknikal bokasyonal, at tersiyaryong edukasyon, inalis natin ang teknikal bokasyonal na edukasyon (na tinawag ding “tech-voc”) mula sa hay-iskul at nag-iwan ng kurikulum sa paghahanda tungo sa unibersidad.

Kailangan nating maglaan ng alternatibong edukasyong teknikal bokasyonal upang maihanda ang ating mga estudyante sa daigdig ng trabaho.

Ipakikilala kong muli ang edukasyong teknikal-bokasyonal sa ating matataas na paaralan upang maikawing ang pag-aaral sa mga pangangailangan at trabaho ng panloob na industriya.

5. “Bawat Bata, Mambabasa” sa Unang Grado

Nasa ubod ng mga problema sa pagkatuto ng mga bata ang kahinaan sa tumpak na pagbabasa. Ipinakikita ng mga saliksik na ang kahinaan sa mga pagsusulit ay hinggil sa kawalang kakayahan na magbasa at unawain ang mga pagsusulit.

Sa pagwawakas ng ikalawang administrasyon (SY 2015-16), bawat batang nakapasa sa pre-school ay dapat marunong bumasa pagsapit ng Unang Grado. Kailangan nating magtatag ng mga impraestruktura ng aklatan sa ating mga paaralan, bumili ng mga aklat mula sa industriya ng lathalaan ng Filipinas upang suportahan ang mga lokal na awtor, at sanayin ang ating mga guro kung paano ituro ang pagbabasa.

Sa pagwawakas ng ikalawang administrasyon, ang bawat bata’y dapat nakababasa pagsapit ng Unang Grado.

6. Kahusayan sa Agham at Matematika

Kailangan natin ang malakas na agham at matematikang kurikulum na magsisimula sa Unang Grado at taglay ang mga gamit sa pagtuturo at mga gurong hinubog nang tumpak. Upang makapagtayo ng kultura para sa agham at matematika sa ating mga paaralan, kailangan natin ang mga kapisanan ng mga agham/matematika, at pagtitipong pang-agham at pangmatematika sa matataas na paaralan.

Ititindig kong muli ang impraestruktura sa agham at matematika sa mga paaralan para makalikha tayo ng maraming siyentipiko, inhinyero, tekniko, teknologo, at guro sa ating mga unibersidad, nang sa gayon ang bansang ito ay higit na maging palaban sa pandaigdigang antas ng industriya at paggawa.

7. Tulong sa mga pribadong paaralan bilang katuwang sa batayang edukasyon

Dapat maging katuwang ang pribadong edukasyon sa paglikha ng de-kalidad na edukasyon sa bansa. Ang matatag na sistema ng pribadong edukasyon ay makapagpapalakas ng ating mga publikong paaralan sa pamamagitan ng pagbibigay ng alternatibo sa mga magulang at nang mabawasan ang pagsisikip ng mga paaralang pinatatakbo ng pamahalaan.

Palalawakin ko ang Tulong ng Pamahalaan sa mga Estudyante at Guro sa Programang Pribadong Edukasyon (Government Assistance to Students and Teachers in Private Education Program/GASTPE) nang umabot sa 1 milyong pribadong estudyante sa hay-iskul kada taon sa pamamagitan ng education service contracting (ESC/pagkontratang serbisyong edukasyon), habang isinasantabi ang magastos na education voucher system (EVS/sistemang botser edukasyon) ng administrasyong ito.

8. Makatwirang Midyum ng Pagtuturo

Pinatunayan ng UNESCO na matututo nang mahusay at mabilis ang mga bata kapag ginamit ang wikang kinamulatan nila bago dumako sa pag-aaral ng Ingles sa matataas na grado. Ito ang patakarang sinusunod ng DepEd nang maging kalihim ng DepEd si Brother Andrew Gonzalez.

Mulang pre-school hanggang Ikatlong Grado, gagamitin natin ang unang wika bilang midyum ng pagtuturo samantalang itinuturo ang Filipino at Ingles bilang mga aralin. Mulang Ikaapat hanggang Ikaanim na Grado, daragdagan ang paggamit ng Ingles bilang midyum ng pagtuturo para sa agham at matematika, at ng Filipino sa Araling Panlipunan. Sa hay-iskul, ang Ingles ang magiging midyum ng pagtuturo sa agham, matematika, at Ingles; at ang Filipino para sa Araling Panlipunan, Filipino, at edukasyong teknikal-bokasyonal.

Lampas sa silid-aralan ang aking pananaw hinggil dito. Dapat tayong maging bihasa sa tatlong wika bilang bansa:

• Matuto ng Ingles at umugnay sa Daigdig.
• Matuto ng Filipino at umugnay sa ating bansa.
• Panatilihin ang sariling wika at at umugnay sa pamana ng lahi.

9. De-kalidad na Batayang Aklat

Walang puwang sa ating mga paaralan ang mahihinang uri ng mga batayang aklat o teksbuk, ngunit sa nakalipas na tatlong taon, may mga ulat at pagbubunyag ng mahihina sa saliksik at bara-barang pagkakasulat ng mga batayang aklat.

Hindi ko palalampasin ang mahinang kalidad ng batayang aklat sa ating mga paaralan. Ang mga batayang aklat ay susuriin sa tatlong pamantayan: may kalidad, mahusay na kalidad, at sukdulang kalidad.

10. Kasunduan sa Pamahalaang Lokal na magtayo ng maraming paaralan

Pangwakas, matindi ang kakulangan natin sa mga silid-aralan, at hindi na natin kailangan ang siksikang paaralan. Kailangan natin ang maraming paaralan na may maliliit na populasyon upang ang mga guro, estudyante, at magulang ay makabubuo ng tunay na komunidad ng karunungan. Kung kinakailangan nating magtayo ng maraming silid-aralan, isaayos natin ito bilang bago at maluwag na paaralan.

Magtatayo ako ng higit na maraming paaralan sa mga pook na walang publiko o pribadong paaralan sa pakikipagkasundo sa mga pamahalaang lokal upang makamit natin ang tunay na edukasyon para sa lahat.

Ito ang posisyon ng Partido Liberal hinggil sa Batayang Edukasyon. Kapag naisaayos natin ang sampung bagay na ito, maisasaayos natin ang karamihan sa mga problema ng ating sistema ng edukasyon.

Kapag naisaayos natin ang batayang edukasyon, maisasaayos din natin ang pangmatagalang mga problema ng ating bansa.

At kapag naisaayos natin ang mga problema ng bansa, makapagtatatag tayo ng tunay na malakas na lipunang maipagmamalaki nating Filipinas.

Samahan ninyo ako na maganap ito.

[Si Senador Benigno “Noynoy” S. Aquino III ng Partido Liberal ay kandidato sa pagkapangulo ng bansa. Salin sa Filipino ni Roberto T. Añonuevo]